عنوان رساله: توسعه مدل ریاضی مسئله مکان‏یابی تسهیلات و طراحی شبکه در حالت پویا

  دانشجو: عبدالسلام قادری                                              E_Mail: ab.ghadri AT gmail.com

  اساتید راهنما: دکتر جبل عاملی

  استاد مشاور: دکتر برزین پور

  اساتید داور: دکتر سجادی- دکتر جلالی (مرحوم دکتر آریانژاد)- دکتر توکلی مقدم- دکتر جولای

  تاریخ دفاع: روز چهارشنبه مورخ 3/8/91 ساعت َ30: 8- آمفی تئاتر دانشکده مهندسی صنایع

  چکیده

  در این رساله، مسئله مکانیابی تسهیلات با در نظرگیری طراحی شبکه در حالت پویا، مورد مطالعه و بررسی قرار گرفته است. در این مسئله برخلاف غالب مسائل مطرح در حوزه مکانیابی تسهیلات که فرض می‌نمایند تسهیلات بر روی سطح یا شبکه‌ای از قبل داده شده، قرار دارند، طراحی شبکه نیز انجام می‌گیرد. بررسی ادبیات موضوع در این حوزه نیز نشان داد، مطالعات زیادی در ارتباط با مسائل مکان‌یابی پویا به انجام رسیده است. با این حال، تحقیقات مذکور با فرض شناخته بودن توپولوژی شبکه صورت گرفته است. در این رساله، مسئله مکان‌یابی تسهیلات و طراحی شبکه تحت شرایط و مفروضات مختلف نظیر: با در نظر گرفتن و همچنین بدون درنظر گرفتن محدودیت ظرفیت برای تسهیلات، محدودیت بودجه و نرخ بهره، مورد مطالعه قرار گرفته و مدل‌های بهینه‌سازی مربوطه تحت شرایط مختلف ارائه شده است .

  به علاوه به عنوان یکی دیگر از نوآوری‌های تحقیق و در راستای بهبود فرمولاسیون ارائه شده در یکی از مدلهای اصلی، به ارائه و معرفی برخی از ویژگی‌های مدل در قالب‌های: ویژگی، گزاره و قضیه اقدام شده و به اثبات آنها پرداخته شده است . انجام اینکار منجر به معرفی یکسری نامعادلات موثر جهت بهبود مدل گشته و توانایی حل مدل توسط نرم‌افزارهای رایج در بهینه‌سازی نظیر CPLEX را افزایش داده است . همچنین، جهت حل مدل‌های پیشنهادی، روش حل‌های مختلفی برمبنای الگوریتم‌های ثابت – آزادسازی، مرحله‌ای، ترکیبی جستجوی متغیر همسایگی، ترکیبی شبیه‌سازی تبرید و تعدادی الگوریتم ابتکاری پیشنهاد شده است. پیچیدگی بسیار بالای مسئله‌ی تحت مطالعه در این رساله به واسطه NP-hard بودن آن بهره‌گیری از این دسته از روش‌ها را اجتناب‌پذیر نموده است .

  در راستای مطالعه‌ی کارایی راه حل‌های ارائه شده‌ی مدلهای مختلف، مسائل نمونه زیادی مورد استفاده قرار گرفته است . نخست کلیه مدل‌ها توسط نرم‌افزار CPLEX حل شده و درصورت عدم جوابگویی در حل مسائل بزرگ، پیاده‌سازی الگوریتم‌های مختلف انجام شده و نتایج به دست آمده با همدیگر مقایسه شده‌اند. این نتایج نشان می‌دهد که الگوریتم‌های ارائه شده بسیار کارا هستند . به عنوان یک مطالعه موردی از مسئله پیش رو، چگونگی پیاده‌سازی مسئله بر روی داده‌های واقعی تشریح گردیده و بدین منظور، بهبود دسترسی مراکز جمعیتی استان ایلام به تسهیلات درمانی مورد بررسی قرار گرفته است .

  واژه‌های کلیدی : CPLEX ، مکانیابی تسهیلات، طراحی شبکه، مکانیابی پویا، الگوریتم ابتکاری