گرایش مدیریت ساخت
یکی از گرایش‌های دوره کارشناسی ارشد عمران است که از ترکیب دو زمینۀ مهندسی ساخت و مدیریت ساخت (که به مدیریت پروژه های عمرانی مرتبط می شود) ایجاد گردیده است. در تمام جوامع پیشرفته امروزی، مدیریت اجرایی پروژه های بزرگ، نقش عمده‌ای در پیشرفت‌های اقتصادی، اجتماعی، فرهنگی و حتی سیاسی دارد. انجام مناسب و بهینه هر پروژه در گروی مدیریت صحیح و اصولی آن می‌باشد، به ویژه در پروژه‌های عمرانی که با بخش‌های مختلفی مرتبط بوده و معمولاً افراد زیادی در آن فعالیت دارند.
علاوه بر این، سرمایه گذاری هایی که در زمینه های ساخت پروژه های عمرانی انجام می گیرند ارقام بسیار بزرگی را شامل میشوند که بدون درنظر گرفتن مسائل علمی و برنامه ریزی های اصولی، بازده این سرمایه ها (با توجه به نقایص حاصل، اتلاف وقت و از دست رفتن کارایی پروژه در مدتی کمتر از عمر مفید آن) عملاً ناچیز خواهد بود. به عنوان مثال سازه های موجود در کشور علیرغم طراحی خوب و پیشرفته، درزمینه ساخت و اجرا دارای عیوب و نقص های زیادی هستند. همچنین در اجرای پروژه های عمرانی در اکثر موارد شاهد تأخیر در روند کار می باشیم. عدم شناخت این رشته توسط پیمانکاران محترم در ایران و عدم پذیرش فارغ التحصیلان این رشته در موقعیت های شغلی، خود دلیلی آشکار بر گمنام بودن این رشته در بازار کار و مبین قصور در امر اجرا و ساخت سازه هاست. این در حالی است که یک مهندس و مدیر ساخت میتواند با استفاده از نرم افزارها و تخصص خود، پروژه را با هزینه کمتر و کیفیت بهتر در زمان کمتر به انجام برساند.
با توجه به مطالب فوق می‌توان نتیجه گرفت که هدف دوره کارشناسی ارشد مهندسی و مدیریت ساخت، تربیت افرادی است که دارای توانایی های لازم جهت برنامه‌ریزی، هدایت و مدیریتِ اجرا و ساخت پروژه‌های بزرگ عمرانی در سطح ملی، منطقه ای و شهری باشند. همچنین فارغ التحصیلان این رشته باید توانایی تحقیقاتی مناسب را جهت حل مسائلی که در زمینه ساخت و اجرا با آن روبرو می شوند، داشته باشند. این تحقیقات و پروژه‌های تخصصی می تواند در مورد ارزیابی و کنترل پروژه های عمرانی، مدیریت پروژه و امور پیمان در ابعاد حقوقی، اقتصادی و اجرایی، شناخت انواع مصالح ساخت و روشهای ساخت، تجزیه و تحلیل عملیات ساخت و نگهداری پروژه های بزرگ، استفاده بهینه از ماشین آلات و روشهای ترمیم سازه ها باشد. لازم به ذکر است، اولین دانشگاهی که این گرایش در مقطع کارشناسی ارشد در آن ارائه گردید، دانشگاه علم و صنعت ایران می‌باشد. پس از این دانشگاه، دو دانشگاه امیرکبیر و تهران نیز اقدام به پذیرش دانشجو در این رشته نمودند.
در نهایت در دو سال اخیر(1390و1389) دانشگاه صنعتی شریف نیز به جرگه پذیرش‌کنندگان دانشجو در این گرایش اضافه شده است. دروس اصلی کارشناسی ارشد و دروس مهم مورد نیاز برای این گرایش از دورۀ کارشناسی تعداد واحدهای مقطع کارشناسی ارشد مهندسی و مدیریت ساخت مانند سایر گرایش‌های عمران در دوره پژوهش محور برابر 32 واحد است که شامل 24 واحد دروس تئوری و عملی، 2 واحد سمینار و 6 واحد پایان‌نامه است. در دوره آموزش محور نیز به جای 6 واحد پایان‌نامه، 6 واحد درس اختیاری گذرانده خواهد شد و در درس سمینار بر روی یک موضوع خاص تحقیق میشود. دروس اصلی گرایش زلزله عبارتند از:
روشهای ساخت(1)، اصول و مقررات پیمان، روشهای برنامه ریزی و کنترل پروژه، مدیریت کارگاه و ایمنی و تحلیل و طراحی سیستم ها
همچنین برخی از دروس اختیاری این گرایش عبارتند از:
مدیریت مالی و حسابداری پیشرفته، مدیریت ریسک، مدیریت ماشین آلات، ترمیم و تقویت سازه ها، تکنولوژی عالی بتن، روش-های ساخت(2)، اقتصاد مهندسی پیشرفته، تحقیق در عملیات، روش تحقیق و ..... از دروس مهم مورد نیاز برای این گرایش از دوره کارشناسی نیز می‌توان دروس طراحی سازه های بتنی و فولادی را نام برد.
زمینۀ فعالیت، آیندۀ شغلی و شرکت های عمرانی مرتبط با این گرایش
در این گرایش انواع روشهای مدیریتی، پیمان‌ها و قراردادها، برآورد هزینه‌ها و انواع روشهای اجرایی مطرح میشود، بنابراین فارغ التحصیلان این دوره زمینه فنی و علمی کافی برای احراز مشاغل زیر را دارند:
- همکاری با وزارتخانه ها و سازمان های مسئولِ اجرا و ساخت پروژه های عمرانی بزرگ نظیر وزارت نیرو، وزارت راه و شهرسازی، وزارت نفت، وزارت صنایع، سازمان برنامه و بودجه، شهرداری ها و سازمان نظام مهندسی.
- همکاری با مشاوران و سازندگان جهت مشارکت در برنامه ریزی و مدیریت ساخت طرح های عمرانی.
- همکاری با مؤسسات آموزشی جهت ارائه دروس مهندسی ساخت و انتقال تجارب.
بنابر موارد گفته شده فارغ التحصیلان این رشته می توانند به عنوان مهندس ناظر و مجری در پروژه های عمرانی، دفاتر فنی شرکت های مشاور (در زمینه برنامه ریزی پروژه) و علی الخصوص شرکت‌های پیمانکاری مشغول به کار شوند. لازم به توضیح است برای موفقیت در مشاغل مربوط به این رشته، علاوه بر توانایی‌های علمی، تجربه نیز عامل بسیار مهمی است.
واحدهای درسی و جدول های دروس
و احدهای درسی: تعداد واحدهای درسی این دوره بدون در نظر گرفتن دروس جبرانی مطابق با جدول 1 برابر با 32 واحد است .
جدول 1- توزیع واحدها
ردیف
|
نوع دروس
|
واحد
|
1
|
دروس اصلی (اجباری)
|
15
|
2
|
دروس تخصصی (اختیاری)
|
9
|
3
|
سمینار
|
2
|
4
|
پایان نامه
|
6
|
• دروس جبرانی :
در صورتی که پذیرفته شدگان از گرایش و رشته هایی نزدیک به مهندسی عمران ٬ مانند راه آهن و نقشه برداری باشند، طبق صلاحدید گروه آموزشی مربوطه و شورای آموزشی دانشکده ٬ تمام و یا تعدادی از دروس معرفی شده در جدول شماره 2 به عنوان دروس جبرانی انتخاب گردیده و پذیرفته شدگان موظف به گذراندن دروس در نظر گرفته شده میباشند .
جدول 2- دروس جبرانی
ردیف
|
عنوان درس
|
1
|
تکنولوژی بتن
|
2
|
مصالح ساختمانی
|
3
|
اجرای ساختمان
|
4
|
متره و برآورد پروژه
|
5
|
بتن I
|
6
|
فولاد I
|
7
|
استاتیک
|
8
|
مقاومت مصالح
|
• دروس اصلی ( اجباری ):
دروس اصلی در جدول3معرفی شدهاند. در این جدول اخذ 3 درس اجباری است واز میان 4 درس معرفی شده دیگر، دو درس بر اساس مصوبه گروه و شورای تحصیلات تکمیلی به عنوان دروس الزامی انتخاب می شود. دروس به گونهای انتخاب شده اند که مبانی مدیریت و مهندسی ساخت را پوشش دهند .
• دروس تخصصی ( اختیاری ):
در جدول شماره 4، دروس تخصصی (اختیاری) معرفی شده اند. این دروس طیف وسیعی از زمینه های اجرایی ٬ فناوری و مدیریت ساخت را شامل میشوند . دانشجویان می بایست 9 واحد از این دروس را انتخاب کنند .
• سمینار :
گذراندن درس سمینار 2 واحدی برای دانشجویان اجباری است. در این درس دانشجویان با هماهنگی استاد مشاور در یکی از زمینه های مرتبط با گرایش یک موضوع را انتخاب میکنند. این درس جنبه پژوهشی دارد و براساس مروری بر منابع در چارچوب موضوع مربوط، انجام میشود. نتایج حاصله بصورت گزارش کتبی و طبق ضوابط دانشگاه ارائه می شود. پس از تایید گزارش توسط استاد مشاور، ارائه شفاهی توسط دانشجویان انجام میشود .
• پایان نامه :
دانشجویان با هماهنگی استاد مشاور در یکی از زمینه های مرتبط با گرایش موضوعی را انتخاب نموده و پیرامون آن پژوهش میکنند. نتایج پژوهش در یک پایان نامه6واحدی ارائه میشود. ضوابط نحوه انجام پژوهش، تدوین پایان نامه و دفاع شفاهی باید طبق آیین نامه مصوب تحصیلات تکمیلی دانشگاه انجام پذیرد .
جدول 3- دروس اصلی و تخصصی اجباری گرایش مهندسی و مدیریت ساخت
ردیف
|
نام درس
|
تعداد واحد
|
ساعت
|
جمع
|
نظری
|
عملی
|
1
|
اصول و مقررات قراردادها
|
3
|
48
|
48
|
-
|
2
|
برنامه ریزی و کنترل پروژه
|
3
|
48
|
48
|
-
|
3
|
روشهای ساخت 1
|
3
|
48
|
48
|
-
|
از میان دروس زیر دو درس بر اساس مصوبه گروه و شورای تحصیلات تکمیلی به عنوان دروس الزامی انتخاب می شود.
|
4
|
مدیریت پروژه
|
3
|
48
|
48
|
|
5
|
تحلیل و طراحی سیستم ها
|
3
|
48
|
48
|
-
|
6
|
تکنولوژی بتن پیشرفته
|
3
|
48
|
48
|
-
|
7
|
مدیریت مالی و حسابداری پروژه
|
3
|
48
|
48
|
-
|
جدول 4- دروس تخصصی-اختیاری گرایش مهندسی و مدیریت ساخت
ردیف
|
نام درس
|
تعدادواحد
|
ساعت
|
پیش نیاز
|
جمع
|
نظری
|
عملی
|
-
|
1
|
مدیریت پروژه *
|
3
|
48
|
48
|
-
|
|
2
|
تحلیل و طراحی سیستم ها *
|
3
|
48
|
48
|
-
|
-
|
3
|
تکنولوژی بتن پیشرفته *
|
3
|
48
|
48
|
-
|
-
|
4
|
مدیریت مالی و حسابداری پروژه *
|
3
|
48
|
48
|
-
|
-
|
5
|
مدیریت ماشین آلات ساخت
|
3
|
48
|
48
|
-
|
-
|
6
|
روشهای ساخت 2
|
3
|
48
|
48
|
-
|
روشهای ساخت 1
|
7
|
مصالح ساخت پیشرفته
|
3
|
48
|
48
|
-
|
-
|
8
|
مدیریت ریسک
|
3
|
48
|
48
|
-
|
-
|
9
|
اقتصاد مهندسی پیشرفته
|
3
|
48
|
48
|
-
|
اقتصاد مهندسی
|
10
|
روشهای آماری و قابلیت اعتماد
|
3
|
48
|
48
|
-
|
-
|
11
|
برآورد و تجزیه بهاء
|
3
|
48
|
48
|
-
|
-
|
12
|
تعمیر و تقویت سازه ها
|
3
|
48
|
48
|
-
|
-
|
13
|
تحقیق در عملیات
|
3
|
48
|
48
|
-
|
-
|
14
|
روش تحقیق
|
3
|
48
|
48
|
-
|
-
|
15
|
ایمنی و محیط زیست در ساخت
|
3
|
48
|
48
|
-
|
-
|
16
|
مباحث ویژه در مهندسی و مدیریت ساخت
|
3
|
48
|
48
|
-
|
-
|
* توجه:دروس ستاره دار تنها در صورتی قابل اخذ می باشند که به عنوان درس اصلی اخذ نشده باشند .
|
