نشریه بین المللی مهندسی صنایع و مدیریت تولید

---

در این مقاله، بهینه‌سازی فواصل بازرسی برای یک سیستم دو مولفه‌‌ای با وابستگی خرابی بین مولفه‌ها ارائه شده است. در سیستم مورد مطالعه، خرابی‌های مولفه‌ی اول از نوع نرم بوده و طبق فرآیند غیرهمگن پوآسن با نرخ خرابی افزایشی رخ می‌دهند. خرابی‌های مولفه‌ی دوم از نوع سخت بوده و طبق فرآیند همگن پوآسن با نرخ خرابی ثابت رخ می‌دهند. هر خرابی نرمِ مولفه‌ی اول تاثیری روی خرابی مولفه‌ی دوم ندارد، اما هر خرابی سختِ مولفه‌ی دوم باعث ایجاد شوک روی مولفه‌ی اول شده، نرخ خرابی آن را افزایش می‌دهد. خرابی‌های نرم مولفه‌ی اول موجب توقف سیستم نمی‌شوند، معذلک موجب افزایش هزینه‌های عملیاتی سیستم می‌گردند. از آنجا که خرابی‌های نرم مولفه اول فقط در زمان بازرسی قابل شناسایی هستند، این مولفه در فواصل زمانی معینی بازرسی می‌شود و در صورت مشاهده خرابی در حین بازرسی، بطور کامل تعمیر شده، وضعیت این مولفه به وضعیت مشابه نو تبدیل می‌گردد. خرابی‌های سخت مولفه دوم، به محض وقوع، مشاهده و باعث توقف کامل سیستم می‌شوند. بدین ترتیب به محض وقوع خرابی این مولفه، تعویض آن صورت می‌گیرد. هدف، تعیین بهترین فاصله زمانی بین بازرسی‌های متوالی مولفه‌ی اول است، بگونه‌ای که متوسط هزینه‌ی کل در واحد زمان حداقل گردد. در پایان برای تشریح بیشتر مدل پیشنهادی، یک مثال عددی آورده شده است.

---

در این مقاله، بهینه‌سازی فواصل بازرسی برای یک سیستم دو مولفه‌‌ای با وابستگی خرابی بین مولفه‌ها ارائه شده است. در سیستم مورد مطالعه، خرابی‌های مولفه‌ی اول از نوع نرم بوده و طبق فرآیند غیرهمگن پوآسن با نرخ خرابی افزایشی رخ می‌دهند. خرابی‌های مولفه‌ی دوم از نوع سخت بوده و طبق فرآیند همگن پوآسن با نرخ خرابی ثابت رخ می‌دهند. هر خرابی نرمِ مولفه‌ی اول تاثیری روی خرابی مولفه‌ی دوم ندارد، اما هر خرابی سختِ مولفه‌ی دوم باعث ایجاد شوک روی مولفه‌ی اول شده، نرخ خرابی آن را افزایش می‌دهد. خرابی‌های نرم مولفه‌ی اول موجب توقف سیستم نمی‌شوند، معذلک موجب افزایش هزینه‌های عملیاتی سیستم می‌گردند. از آنجا که خرابی‌های نرم مولفه اول فقط در زمان بازرسی قابل شناسایی هستند، این مولفه در فواصل زمانی معینی بازرسی می‌شود و در صورت مشاهده خرابی در حین بازرسی، بطور کامل تعمیر شده، وضعیت این مولفه به وضعیت مشابه نو تبدیل می‌گردد. خرابی‌های سخت مولفه دوم، به محض وقوع، مشاهده و باعث توقف کامل سیستم می‌شوند. بدین ترتیب به محض وقوع خرابی این مولفه، تعویض آن صورت می‌گیرد. هدف، تعیین بهترین فاصله زمانی بین بازرسی‌های متوالی مولفه‌ی اول است، بگونه‌ای که متوسط هزینه‌ی کل در واحد زمان حداقل گردد. در پایان برای تشریح بیشتر مدل پیشنهادی، یک مثال عددی آورده شده است.

---

در حوزه زمانبندی عملیات، یکی از فرضیات رایج، فرض در دسترس بودن ماشین‌ها در افق برنامه‌ریزی است. واضح است که در عمل، ممکن است یک ماشین، به دلایل مختلف، نظیر وقوع خرابی و یا لزوم انجام فعالیت‌های نگهداری و تعمیراتِ پیشگیرانه، موقتا در دسترس نباشد. در این تحقیق مساله زمانبندی کارِ کارگاهیِ چند مسیره2 با لحاظِ محدودیت در دسترس‌ نبودنِ ماشینها در دوره‌هایِ زمانیِ از قبل مشخص شده، و با هدفِ کاهش زمانِ انجام کارها مورد بررسی قرار میگیرد. ابتدا مدلِ برنامه‌ریری غیرخطیِ صفر و یک برای مسئله مذکور ارائه میگردد. از آنجا که بدلیل پیچیدگی این مسئله، حل دقیق آن از روشهای معمول میسر نیست، یک الگوریتم ابتکاری، بر مبنای الگوریتم سیستم ایمنی مصنوعی، نیز ارائه خواهد شد. همچنین جهت ارزیابی عملکرد الگوریتم پیشنهادی، 30 مسئله در ابعاد کوچک، متوسط و بزرگ طراحی و توسط الگوریتم مذکور حل و نتایج آن ارائه شده است. از نقطه نظرِ زمان مورد نیاز برای تولید جواب و مقدار بدست آمده برای تابع هدف، نتایج حاکی از عملکرد مطلوب الگوریتم پیشنهادی است.