نشریه بین المللی مهندسی صنایع و مدیریت تولید

---

حکمرانی غیرقابل‌انکار مفاهیم سیستم تولید ناب بر دنیای تولیدوعملیات در چنددهه اخیر، شرکت‌های بسیاری را به پیاده‌سازی این مفاهیم برانگیخته است. اما عدم توجه به اولویت‌ها و نیز منابع محدود شرکت‌ها، بسیاری از آنها را در این مسیر با شکست مواجه ساخته است. هدف اصلی این مقاله، تدوین متدولوژی‌ای جهت تعیین مسیر حرکت نابی برای شرکت‌ها با استفاده از تعیین مهمترین عوامل موفقیت و بحرانی‌ترین عوامل شکست آنها در مسیر نابی است. بدین منظور اهمیت و عملکرد سنجه‌های نابی با استفاده از متغیرهای کلامی، اندازه‌گیری و سپس با جانمایی در ماتریس استراتژیک نابی، عوامل آسیب‌زا و توفیق‌آفرین در این حوزه شناسایی می‌شوند. در نهایت قانون پاره‌تو در تعیین مؤثرترین عوامل در این دو حوزه به‌کارگرفته می‌شود.

---

 انتخاب مکان مناسب پل روی رودخانه به معیارهای زیادی همچون اقتصادی، حمل و نقل و ژئومورفولوژی وابسته است. در این مقاله مناسب‌ترین مکان‌ها برای احداث سازه پل در یک مطالعه موردی با استفاده از فرآیند تحلیل سلسله مراتبی (AHP) و منطق فازی در محیط GIS شناسایی می‌شوند. ابتدا طول رودخانه بر اساس خصوصیات مشابه به چندین بازه تقسیم‌بندی می‌شود که هر کدام، یک گزینه برای انتخاب محل ساخت پل می‌توانند باشند. سپس معیارهای اصلی مکان‌یابی معرفی و با استفاده از آنها، لایه‌های مختلف GIS تعریف می‌شوند. گزینه‌هایی که حداقل‌ معیارهای فنی مورد نیاز برای ساخت پل را تامین ننمایند، حذف می‌شوند. گزینه‌های باقیمانده نسبت به هر یک از سه معیار تعریف‌شده وزن‌دهی می‌شوند. معیارها نیز با توجه به نظرات سه کارشناس خبره با یکدیگر مقایسه زوجی می‌شوند. بمنظور در نظر گرفتن عدم قطعیت‌ مقایسات زوجی از منطق فازی استفاده می‌شود. سرانجام، بهترین گزینه‌ها بر اساس روش فرآیند تحلیل سلسله مراتبی فازی رتبه‌بندی می‌شوند. همچنین با توجه به وجود یک پل قدیمی در منطقه، دو سناریوی وجود یا عدم وجود پل قدیمی نیز بررسی می‌شود

---

زمانبندی پروژه از اصلی­ترین پایه­های مدیریت پروژه است و به همین دلیل روش­هایی که بتواند محدودیت­های حاکم بر پروژه را بیشتر پوشش دهد، بسیار با ارزش می­باشند. فن ارزیابی و بازنگری پروژه، روش آنالیز شبکه­ای است که از قابلیت­های بالایی در مقایسه با دیگر روش­های برنامه ریزی و کنترل پروژه برخوردار می­باشد. از سوی دیگر در دنیای واقعی، در اکثر موارد، تطابق کامل میان برنامه­ریزی و اجرا مشاهده نمی­شود. بنابراین محیط اجرای پروژه همواره با عدم قطعیت همراه است. در این تحقیق به منظور کاهش ­محدودیت­های مربوط به عدم قطعیت در برنامه­ریزی و اجرای پروژه، منطق و سیستم کنترل فازی پیشنهاد و در آن میانگین، واریانس، ارزش و تعداد حلقه­های شبکه گرت و همچنین عوامل تأثیرگذارِ محیطی بر اجرای پروژه به صورت فازی در نظر گرفته شده اند. بدین ترتیب برای اولین بار، با استفاده از قابلیت­های موجود در ­شبکه­های گرت و همچنین منطق­ و سیستم فازی، سیستم کنترل فازی طراحی شده و در آن سعی گردیده تا تمامی حالت­های موجود در اجرای یک پروژه تحلیل شود. مطابق با نتایج بدست آمده از 15 آزمایش مختلف بر روی پروژه های با ابعاد متوسط که عمدتاً در حوزه احداث واحدهای صنعتی بوده اند، می توان گفت که با استفاده از روش پیشنهادی، زمانبندی فعالیت­ها منطقی­تر و دقیق­تر بدست خواهد آمد.

---

نظر به اهمیت صورتهای مالی هر سازمان، سیستمهای کامپیوتری مختلفی به منظور بررسی و تجزیه و تحلیل صورتهای مالی توسعه یافته اند. استفاده از ابزارهای سیستمهای خبره و منطق فازی در تجزیه و تحلیل نسبتهای مالی و تلاش برای ایجاد سیستمی که بتواند به منظور مقایسه نسبتهای سازمان های مختلف، با میانگین شاخصهای آن صنعت به کار رود می تواند گام موثری در بهبود تحلیلهای مالی سازمانها بردارد. با توجه به اینکه مفاهیم شاخص های مالی و برداشت از آنها همراه با ابهام رو به رو بوده است، پژوهش حاضر، مدلی مبتنی بر شاخص های مالی ارائه نموده است که به دلیل پیچیدگی های مربوطه نیازمند ارائه مدل فازی است. مدل ارائه شده در این پژوهش با بکارگیری نسبتهای مالی سازمانها و پالایش آنها بر طبق نظر کارشناسان مالی به طبقه بندیهای فازی، صورت گرفته است. ارائه مدل استنتاجی بر اساس داده های موجود در صنعت، قابلیت تحلیل شرکت های حوزه صنعتی را برای تحلیل گران مالی در شرایط ابهام فراهم می کند.

---

:چکیده افزایش کیفیت اجرای پروژه ها ، کاهش مدت زمان و هزینه های اجرای آنها ، اهداف اصلی در فرآیند اجرای پروژه‌ها هستند. مدیران پروژه ها با تخصیص مناسب منابع و انتخاب بهترین تصمیم، به دنبال تامین شدن اهداف فوق می باشند. از آنجاکه بیشتر کارهای پیشین در شرایط قطعیت و غیرواقعی انجام گرفته است و یک شکاف اساسی در تصمیم گیری مدیران در حوزه ی دانش مدیریت پروژه وجود دارد. بنابراین در نظر گرفتن شرایط عدم قطعیت که به دنیای واقعی نزدیکتر است، از برجسته ترین ویژگی های این تحقیق بشمار می رود. در مقاله حاضر یک مدل ریاضی فازی برای شبکه ای از فعالیتها پیشنهاد می شودکه هریک دارای چندین حالت(مد) برای اجرا هستند تا از بین حالت های ممکن، بهترین حالت برای اجرا انتخاب شود به گونه ای که اهداف فوق را تامین نماید. بدین منظور یک الگوریتم ژنتیک Non-dominated sorting genetic algorithm II (NSGA-II) برای حل مدل پیشنهادی طراحی گردید. سپس یک مطالعه موردی درصنعت نفت انجام شد و عملکرد مدل و الگوریتم پیشنهادی مورد آزمون قرار گرفت. همچنین با استفاده از روش برش آلفای فازی میزان اعتنای مدیر پروژه به نظرات کیفی افراد خبره آورده شده است که برای آزمون اعتبار سنجی آن ، نتایج محاسباتی نشان می دهد زمانی که مقدار1 =α در نظر گرفته می شود پاسخ ها به شرایط پیمانی پروژه که همان شرایط مورد انتظار مدیر پروژه نیز می باشدگرایش دارند اما هر چقدر از شرایط قطعیت به طرف 0=α و شرایط عدم قطعیت نزدیک می شویم ، پاسخ‌های حاصل از حل الگوریتم از نظر شرایط زمانی ، هزینه ا ی وکیفی وضعیت بدتری نشان می دهند دلیل این وضعیت این است که مدیر پروژه، با اعتنا کردن به نظرات خبرگان، شرایط عدم قطعیت و ریسک‌ها را که برای پروژه بصورت تهدید مطرح می-باشند، درنظر می گیرد که این امر منجر به بدتر شدن وضعیت کلی پروژه می گردد.