نشریه بین المللی مهندسی صنایع و مدیریت تولید

---

هدف اصلی استقرار تجهیزات و طراحی سیستم های خدماتی، پوشش تقاضای مشتریان بالقوه است. بسیاری از مدل های مکان یابی با هدف پوشش توسعه پیدا کردند و محدودیت ها، جزئیات مسئله و جنبه های مختلفی از آن را مورد بررسی قرار دادند. در این مقاله مدل مکان یابی-تخصیص حداکثر پوشش با امکان ایجاد ازدحام در یک محیط رقابتی توسعه یافته است. در مدل پیشنهادی چندین ویژگی مهم یعنی مدل های تعامل فضایی، ازدحام، محیط رقابتی مبتنی بر انتخاب مشتری و تقاضای احتمالی مورد بررسی قرار گرفته است. هدف مدل حداکثر نمودن درصد تقاضای جذب شده توسط تجهیزات خدمتدهی در محیط رقابتی است. برای حل مدل با ابعاد کوچک از نرم افزار بهینه سازی لینگو 8 و الگوریتم فرا ابتکاری ژنتیک استفاده شده است. اما با توجه به پیچیدگی مسئله و ماهیت غیرخطی آن، نرم افزار لینگو 8 توانایی حل مسایل با ابعاد بزرگ را ندارد و مسایل با ابعاد بزرگتر با استفاده از الگوریتم ژنتیک پیاده سازی شده است. نتایج عددی، اثربخشی الگوریتم پیشنهادی را برای حل مدل تایید می کند و نشان می دهد که به کار گیری نظریه صف در طراحی سیستم های خدماتی، بهبود استراتژی های مختلف خدمتدهی، افزایش رضایت مشتریان و ارتقای فرآیندهای کسب و کار سازمان را در بر خواهد داشت

---

ین تحقیق به دنبال ارایه یک مدل مکان‌یابی تسهیلات چندهدفه با چندین لایه خدمتدهی و با در نظر گرفتن ازدحام در سیستم می‌باشد. در مدل ارایه شده، جهت دریافت خدمت، مشتریان در لایه‌های مختلف نوع خدمات متفاوتی را دریافت می‌کند. وقتی مشتری وارد سیستم می‌شود می‌بایست تمامی خدمات را در لایه -های مختلف دریافت نماید؛ در واقع مشتری در لایه‌های میانی سیستم را ترک نخواهد کرد. در این راستا، تقاضا به صورت تصادفی در نظر گرفته شده و توابع هدف شامل کمینه‌سازی مدت زمان انتظار متقاضی درون صف و احتمال بیکاری تسهیلات است. از طرفی از آنجائیکه کاهش گازهای گلخانهای به عنوان شاخصی مهم و اثرگذار در شرایط محیط زیست موجب ایجاد زنجیره تامین سبز می‌شود، تابع هدف سوم مساله به دنبال کمینه‌سازی اثرات زیست محیطی میباشد. مدل ارایه شده به صورت یک مدل برنامه ریزی غیرخطی عدد صحیح بوده و در رسته مسائل با پیچیدگی بالا قرار داد. به منظور حل مدل ریاضی ارایه شده، یک رویکردهای شبیه سازی ارایه و بر روی مسائل مختلف مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفت.