نشریه بین المللی مهندسی صنایع و مدیریت تولید

  مسئله‌ زمانبندی کارِکارگاهی، در گروه مسائل NP-hard طبقه‌ بندی می‌شود. وجود چند مسیر پردازش برای هرکار نیز موجب پیچیده‌تر شدن این مسئله شده و لذا استفاده از الگوریتم‌های فراابتکاری، به عنوان روشی موثر در حل اینگونه مسائل، مورد توجه بسیاری از محققین بوده است. در این مقاله ، ابتدا مدلِ برنامه‌ریزی غیرخطی عدد صحیح مختلط از مسئله‌ زمانبندی کارِکارگاهیِ چند مسیره ارائه خواهد شد. سپس یک الگوریتم فراابتکاری، بر مبنای الگوریتم بهینه ‌سازی گروه ذرات، با هدف کمینه ‌سازی ‌‌زمان اتمام کارها، برای حل مسئله مذکور ارائه می‌گردد . همچنین جهت ارزیابی عملکرد الگوریتم پیشنهادی، 30 مسئله در ابعاد کوچک، متوسط و بزرگ، که قبلاً با استفاده از الگوریتم ایمنی مصنوعی توسط دیگر محققین حل و نتایج آن گزارش شده است ، با الگوریتم پیشنهادی حل و نتایج با یکدیگر مقایسه شده‌اند . از نقطه نظرِ زمان مورد نیاز برای تولید جواب و مقدار بدست آمده برای تابع هدف، نتایج حاکی از عملکرد مطلوب الگوریتم پیشنهادی است.

زمانبندی تولید حوزه وسیعی از مسایل اکثر سیستم های تولیدی و خدماتی را تحت پوشش قرار می دهد به همین دلیل ساختار این نوع مسایل بسیار متنوع هستند. در محیط های تولیدی پیشرفته، خاصیت انعطاف پذیری تولید به عنوان یک مزیت رقابتی به حساب می آید. به همین دلیل در این مقاله نوع خاصی از انعطاف پذیری در مساله سیستم زمانبندی تولید کارگاهی تعریف شده که در آن در هر ایستگاه کاری، ممکن است چندین ماشین موازی برای پردازش کارها داشته باشد. سرعت پردازش هریک از ماشین ها برای عملیات مختلف نیز می تواند متفاوت از دیگران باشد. تابع هدف این مساله، کمینه سازی بازه ساخت بوده و به علت NP-hard بودن آن، از یک الگوریتم فراابتکاری جهت حل مسئله استفاده شده است. از اینرو و به دلیل ساختار مساله مورد نظر و گسسته بودن فضای جواب آن، یک روش جدید گسسته بر پایه بهینه سازی گروه ذرات پیشنهاد شده است. همچنین در انتها نیز برای ارزیابی عملکرد الگوریتم، از چند روش ابتکاری موجود در ادبیات برای بررسی تحلیل و مقایسه استفاده شده است.