نشریه بین المللی مهندسی صنایع و مدیریت تولید

---

وقوع حوادث غیرمترقبه و فجایع طبیعی و اثرات ناشی از وقوع آن ها جوامع کنونی را ملزم به انجام برنامه ریزی های لازم جهت روبرویی و کاهش اثرات مخرب مربوطه نموده است. اگرچه در حوادث کوچک انجام این کار به صورت تجربی امکان پذیر بوده و نیاز به ابزار خاصی وجود ندارد اما در حوادث با ابعاد بزرگتر و فجایع طبیعی نظیر زلزله به دلیل ابعاد و پیچیدگی عوامل درگیر، انجام آن بصورت تجربی امکان پذیر نیست. در چنین مواردی برای اتخاذ تصمیمات مناسب نیاز به ابزارهای تصمیم گیری وجود دارد. به همین منظور در این تحقیق یک مدل ریاضی جهت انجام برنامه ریزی لجستیکی با هدف بهبود در نتایج اقدامات لجستیکی پاسخ به زلزله ارائه می گردد تا از این طریق بتوان تصمیمات مناسبی را برای حمل مصدومان و کالاها به نحوی اتخاذ نمود تا بهترین استفاده از منابع صورت پذیرفته و بیشترین کارایی حاصل گردد. از آنجایی که سرعت پاسخگویی یکی از اهداف بسیار مهم در پاسخ به فجایعی نظیر زلزله است به همین منظور برای تابع هدف مدل توسعه یافته در این تحقیق، حداقل سازی مجموع نیازهای براورده نشده کالا و مصدومان رسیدگی نشده انتخاب شده است. سپس حل مدل تفضیلی مدل در قالب یک مثال تشریح شده است.

---

مکان­ یابی مراکز توزیع و تخصیص افراد حادثه­ دیده به این مراکز، از مسائل مهم در مدیریت بحران است، زیرا باعث کاهش زمان امدادرسانی شده و آسیب­ های ناشی از بحران را کاهش می­دهد. در این مقاله یک مدل چند هدفه مکان­ یابی انبارهای توزیع، توسعه داده شده که با هدف کاهش هزینه و افزایش قابلیت اطمینان، با در نظر گرفتن تقاضا به شکل پویا و غیرقطعی، انبارهای اولیه و پشتیبان را مکان­ یابی کرده و نقاط آسیب­ دیده را به این تسهیلات تخصیص می­دهد. قابلیت اطمینان به صورت انبارهای پشتیبان، احتمال خرابی مسیرها و انبارها و همچنین در قالب یک هدف جداگانه در نظر گرفته شده است. همچنین عدم قطعیت به شکل سناریو دیده شده و تخصیص انبارهای احداث شده، بر پایه­ ی سناریوهای مختلف صورت می­گیرد. جهت ارزیابی و اعتبارسنجی مدل پیشنهادی، زلزله در شهر تهران به عنوان مطالعه موردی انتخاب و بر روی مدل پیاده­ سازی شده است. نتایج محاسباتی نشان می­دهد با بکارگیری مدل جهت مکان­ یابی و تخصیص انبارهای اولیه و پشتیبان، می­ توان با کاهش هزینه­ ها، به قابلیت اطمینان بالایی دست یافته و تقاضای پاسخ داده شده را افزایش داد که این مسئله در مدیریت بحران بسیار حائز اهمیت است.