نشریه بین المللی مهندسی صنایع و مدیریت تولید

---

در این مقاله یک مسئله کنترل موجودی چند دوره‌ای که در آن فاصله زمانی بین دو بازپرسازی متغیرهای تصادفی مستقل و هم‌توزیع هستند مورد بررسی قرار می گیرد. در حقیقت تولید کننده با خریدار در زمانی کاملاً تصادفی رودررو می‌شود. دیگر فرض حاکم بر مسئله وجود محدودیت فضا بوده و متغیر تصمیم نیز عدد صحیح در نظر گرفته شده است. سه مدل ارائه شده است که در مدل اول کل کمبود به حالت پس‌افت در می آید. در مدل دوم کل کمبود فروش از دست رفته شده و در مدل سوم که ترکیبی از مدلهای اول و دوم است درصدی از کمبود حالت پس افت یافته و درصد باقی مانده نیز، فروش از دست رفته خواهد شد. سه خصوصیت اصلی مدل که منجر به جدید بودن مدل شده است تصادفی بودن طول دوره، چند محصولی و محدودیت دار بودن مدل و عدد صحیح بودن متغیر های تصمیم هستند. به عنوان نمونه، مدل سوم با فرض یکنواخت بودن طول دوره بازپرسازی بازنویسی شده و مدل به دست آمده نیز یک مسئله برنامه‌ریزی غیرخطی عدد صحیح است. همچنین برای حل مدل از شبیه سازی تبرید استفاده می‌شود و برای توضیح کارکرد الگوریتم نیز یک مثال عددی ارائه شده است.

---

تعیین سیاست کنترل موجودی مناسب و قیمت فروش بهینه برای کالاهای مختلف همواره یکی از موضوعات اصلی تحقیقات علمی و صنعتی به­شمار آمده است. به علاوه زمانی که کالای مورد نظر فاسدشدنی باشد، به دلیل خصوصیات ویژه­ای که این کالاها دارند، تعیین این موارد از اهمیت بالاتری برخوردار است. در این مقاله یک مدل موجودی همراه با قیمت­گذاری برای کالاهای فاسدشدنی به صورت توام در نظر گرفته می­شود. نرخ تقاضا قطعی، پیوسته و به صورت تابعی از زمان و قیمت فرض شده است. کمبود در سیستم وجود دارد و به صورت پس افت پاره­ای فرض شده است. هدف تعیین مقادیر بهینه قیمت، زمان بهینه بازپرسازی و اندازه سفارش است، تا بدین وسیله سود حداکثر شود. بنابراین بعد از ارائه مدل نشان داده می­شود که در هر قیمتی، زمان بازپرسازی موجود، منحصربه فرد و بهینه است. سپس ثابت می­شود که با در دسترس بودن زمان بهینه بازپرسازی، تابع هدف، تابعی مقعر از قیمت است و بنابراین مقدار بهینه آن موجود است. در ادامه الگوریتمی ساده برای به دست آوردن متغیرهای مدل بیان می­شود و در انتها مثال عددی برای تشریح مدل و الگوریتم ارائه می­گردد.

---

در این تحقیق یک مدل اندازه نمونه دو سطحی شامل یک تولیدکننده و یک انبارمرکزی یکپارچه با اضافه کردن محدودیت تاثیرپذیری تقاضا از متوسط درصد کمبود مورد بررسی قرار گرفته است. در این مدل، انبارمرکزی با تقاضای تصادفی مشتری روبرو می‌باشد و هزینه سفارش‌دهی انبار با سرمایه‌گذاری قابل کاهش می‌باشد. کارخانه دارای دو بخش مونتاژ و پردازش می‌باشد. مواد به دو صورت وارد بخش مونتاژ می گردند؛ گونه ای از مواد تحت عنوان مواد پردازش شده از واحد پردازش و برخی دیگر تحت عنوان مواد اولیه آماده، از بیرون کارخانه وارد مرحله مونتاژ می‌گردند. در مرحله مونتاژ تحت فرایندهای لازم، کالای نهایی تولید می شود. پس از ارایه یک مدل برنامه‌ریزی غیرخطی، از دو روش شاخه‌وکران و روش گرادیان کاهشی تعمیم‌یافته برای حل مدل استفاده شده است. سپس به کمک آزمایش‌های عددی کارایی روش‌های پیشنهادی مورد ارزیابی قرار می‌گیرد.

---

ساختارهای زنجیره تامین را می توان به متمرکز و غیر متمرکز دسته بندی کرد. مدیریت موجودی توسط فروشنده، استراتژی برای مدیریت زنجیره تامین است که هدف آن یکپارچه سازی ساختار زنجیره تامین و نزدیک کردن عملکرد آن در حالت غیر متمرکز به حالت متمرکز است. از طرفی دیگر تئوری بازی ها ابزار موثری برای تحلیل زنجیره های تامین با عوامل مختلف و اهداف متضاد است. حال زنجیره تامینی را در نظر بگیرد که شامل یک فروشنده و چندین خرده فروش است. فرض می شود که فروشنده، محصول را از یک منبع تامین خارجی دریافت کرده و آن را با قیمت یکسان به خرده فروش ها می فروشد. تقاضا در بازار خرده فروش ها تابعی کاهشی از قیمت می باشد و فروشنده از رویکرد مدیریت موجودی توسط فروشنده در زنجیره تامین استفاده می کند. در این مقاله به مدل سازی این زنجیره تامین در حالت های متمرکز و غیر متمرکز خواهیم پرداخت. عملکرد زنجیره تامین در حالت متمرکز را می توان براساس یک مدل بهینه سازی ریاضی تشریح کرد. برای تحلیل عملکرد سیستم در حالت غیر متمرکز از تئوری بازی استاکلبرگ استفاده می کنیم. در نهایت تحلیل های عددی در مورد مدل های ارائه شده، انجام گرفته و به مقایسه عملکرد زنجیره تامین در حالت متمرکز و غیر متمرکز خواهیم پرداخت.

---

این مقاله به معرفی یک متدولوژی جهت بهینه سازی نرخ تولید پرداخته و جهت این امر بر رویکرد تعیین بهینه موجودی های بافر تمرکز می کند. موجودی های بافر، موجودی هایی از قطعات نیمه ساخته بین ایستگاه های تولیدی به شمار می روند که ظرفیت آنها در طراحی خطوط تولید از اهمیت ویژه ای برخوردار بوده و تأثیر بسزایی بر نرخ تولید خط می گذارند. در این متدولوژی با کنار گذاشتن بسیاری از فرضیات ساده کننده، فرض می شود که تمامی زمان های ورود قطعات به سیستم، مدت زمان های خدمت دهی ماشین آلات، زمان بین خرابی ماشین ها، زمان لازم برای تعمیر ماشین ها می تواند غیر قطعی بوده و از توابع توزیع عمومی تبعیت کند (نه فقط تابع توزیع نمایی). جهت تعیین بهینه ظرفیت بافر ها، خط تولید به عنوان یک شبکه صف در نظر گرفته شده و با استفاده از متدولوژی سطح پاسخ، شبیه سازی کامپیوتری، الگوریتم ژنتیک و روش های تصمیم گیری چند هدفه، ظرفیت بهینه بافر ها تعیین می شود.

---

تعیین سیاست کنترل موجودی مناسب و قیمت فروش بهینه برای کالاهای مختلف همواره یکی از موضوعات اصلی تحقیقات آکادمیک و صنعتی بوده است. به علاوه زمانی که کالای مورد نظر فاسدشدنی باشد، به دلیل خصوصیات ویژه ای که این کالاها دارند، تعیین این موارد از اهمیت بالاتری برخوردار است. در این مقاله یک مدل موجودی همراه با قیمت گذاری برای کالاهای فاسدشدنی به صورت توام در نظر گرفته می شود. نرخ تقاضا قطعی، پیوسته و به صورت تابعی از زمان و قیمت فرض شده است. کمبود در سیستم موجود است و به صورت پس افت پاره ای فرض شده است. هدف تعیین مقادیر بهینه قیمت، زمان بهینه بازپرسازی و اندازه سفارش است، تا بدین وسیله سود حداکثر شود. بنابراین بعد از ارائه مدل نشان داده می شود که در هر قیمتی، زمان بازپرسازی موجود، منحصربه فرد و بهینه است. سپس ثابت می شود که با در دسترس بودن زمان بهینه بازپرسازی، تابع هدف، تابعی مقعر از قیمت است و بنابراین مقدار بهینه آن موجود است. در ادامه الگوریتمی ساده برای به دست آوردن متغیرهای مدل بیان می شود. و در انتها مثالی عددی برای تشریح مدل و الگوریتم ارائه می گردد.

---

هدف از این تحقیق طراحی و حل یک مدل برای برنامه‌ریزی توزیع و موجودی در زنجیره تامین است. یک مدل برنامه‌ریزی ریاضی مختلط عدد صحیح برای یک شبکه توزیع سه سطحی توسعه داده شده است که هزینه‌های معمول در مدیریت زنجیره تامین و هزینه‌های دیرکرد و زودکرد را در نظر می‌گیرد. مدل توسعه داده شده همچنین تقاضای با محدودیت زمانی در ارضا، محدودیت در ظرفیت حمل، تحویل و ذخیره را در نظر می‌گیرد و به عنوان خروجی نوع وسیله حمل را نیز مشخص می‌کند. حل این مدل چند دوره‌ای، چند کالایی، با چند مد حمل به‌دلیل تعداد زیاد متغیرهای عدد صحیح، برای ابعاد واقعی در زمان منطقی قابل حصول نیست لذا یک الگوریتم ممتیک توسعه داده شده است. الگوریتم ممتیک توسعه داده شده از آن رو که بر چارچوب الگوریتم ژنتیک بنا شده است، از مزایای الگوریتم ژنتیک سود می‌برد و از سوی دیگر چون در مرحله ارزیابی کروموزوم‌ها با استفاده از جستجوی محلی کیفیت کروموزوم‌ها ارتقا می‌یابد، به‌طور متوسط انتظار می‌رود جواب‌هایی به مراتب بهتر از الگوریتم ژنتیک به‌دست آید. نتایج محاسباتی برتری کارایی روش حل توسعه داده شده را نسبت به روش عمومی حل مسایل برنامه‌ریزی ریاضی مختلط نشان می‌دهد.

---

مدیریت موجودی توسط فروشنده (VMI) یکی از استراتژی‌هایی است که به‌طور گسترده در زمینه‌ی یکپارچه‌سازی و ساده‌سازی زنجیره‌ی تأمین استفاده می‌شود. VMI، مشارکتی بین تأمین‌کننده (اغلب تولیدکننده) و خرده‌فروشان است که به موجب آن تأمین‌کننده تصمیمات مربوط به بازپرسازی خرده‌فروشان را اتخاذ می‌کند. از آن‌جا که در مطالعات پیشین ارزش زمانی پول در مدل‌های تحلیلی VMI منعکس نشده است؛ در این پژوهش برای اولین بار مدل جدیدی برای زنجیره‌ی تأمین دو سطحی یک تولیدکننده و چند خرده‌فروش تحت برنامه‌ی VMI غیرامانتی (non-consignment VMI) با درنظر گرفتن ارزش زمانی پول ارائه می‌شود. به‌منظور وارد کردن ارزش زمانی پول ابتدا ارزش فعلی هزینه‌ها در طی یک دوره محاسبه و سپس به افق بی نهایت تعمیم و بعد به هزینه‌ی همسنگ سالیانه تبدیل می‌شود. همچنین نشان داده می‌شود که تحت سیستم VMI غیرامانتی هزینه‌ی خرده‌فروشان نسبت به سیستم سنتی (بدون VMI) از کاهش زیادی برخوردار ولی تولیدکننده با افزایش هزینه مواجه می‌شود. در این پژوهش دلایل همکاری تولیدکننده با برنامه‌ی VMI علی‌رغم افزایش هزینه‌هایش به‌روشنی تبیین می‌شود. درنهایت تحلیل حساسیت به‌منظور بررسی تأثیر پارامترهای مختلف مدل بر جواب بهینه انجام می‌شود. نتایج علاوه بر درستی رفتار مدل نشان می‌داد که با درنظرگرفتن هزینه‌ی جریمه‌ی بالا‌ به ازای هر واحد کالا، مدل ارائه شده می‌تواند برای زنجیره‌ی تأمین با محدودیت ظرفیت نیز به‌کار گرفته شود.

---

طراحی شبکه‌ی توزیع از سه مسأله‌ی مکان‌یابی - تخصیص، مسیریابی وسیله‌ی نقلیه و کنترل موجودی تشکیل شده است. در این مقاله، یک شبکه‌ی توزیع سه سطحی شامل یک تأمین‌کننده‌ی اصلی، چند مرکز توزیع بالقوه و تعدادی مشتری، مورد مطالعه قرار می‌گیرد و به منظور یکپارچه‌سازی شبکه‌ی مذکور، مسائل مکان‌یابی مراکز توزیع، تخصیص مشتریان به مراکز توزیع فعال شده، مسیریابی وسایل نقلیه و کنترل موجودی مراکز توزیع به صورت همزمان در نظر گرفته می‌شوند. برای نیل به این هدف، ابتدا برای مسأله‌ی مورد بررسی یک مدل ریاضی جدید با هدف کمینه کردن مجموع هزینه‌های مکان‌یابی، تخصیص، مسیریابی و کنترل موجودی توسعه داده می‌شود. سپس با توجه به پیچیدگی محاسباتی مسأله، برای حل آن از الگوریتم فراابتکاری ژنتیک استفاده می‌شود. برای نشان دادن کارایی الگوریتم، تعدادی مسأله در ابعاد مختلف، حل و نتایج محاسباتی با نتایج به دست آمده از نرم‌افزار GAMS مقایسه می‌شوند.

---

هدف مدیریت زنجیره‌تأمین دست‌یابی به کارایی و اثربخشی هزینه در سراسر سیستم است. از سوی دیگر، با حداکثر‌سازی پراکندگی تسهیلات مطلوب نظیر مراکز توزیع، می توان منجر به پوشش‌دهی مناسب تقاضا‌ی مناطق مختلف شود. به عبارت دیگر توزیع کننده ها به عنوان یکی از بخشهای مهم زنجیره تامین، به تولید کننده‌ها کمک می کند تا نیاز های مشتریان را پوشش دهند. پس با انتخاب کاراترین مراکز کاندیدای توزیع و بهینه سازی هزینه ها، می‌توان به اهداف ذکر شده دست یافت. در این مقاله، مدلی ترکیبی برای استقرار مراکز توزیع و تخصیص کالا، ارائه می‌شود. مدل مذکور از ترکیب مدل تجمیع همزمان تحلیل پوششی داده‌ها و مکانیابی-‌موجودی با در نظر گرفتن اصل پراکندگی است. مدل چند هدفه ارائه شده در این مقاله شامل اهداف کمینه‌سازی هزینه‌های موجودی، حداکثرسازی همزمان کارایی و پوشش‌دهی تقاضا و تعیین مکان مراکز توزیع در یک زنجیره‌تأمین دو سطحی تولید کننده-مراکز توزیع می باشد. حل مدل برنامه‌ریزی غیرخطی عدد صحیح ارائه شده، با سادهسازی توسط تغییرمتغیر و سپس یکپارچه‌سازی اهداف با استفاده از روش معیار‌جامع انجام شده است. در نهایت با یک مثال عددی، کاربردی بودن مدل نشان داده شده است.

---

اهمیت بازگشت کالاهای استفاده شده و به کارگیری آن‌ها برای تولید مجدد محصول، در سال‌های اخیر مورد توجه محققان قرار گرفته است. در این مقاله، یک سیستم چند سطحی موجودی حلقه بسته در نظر گرفته شده است. زنجیره تأمین مد نظر چند سطحی و شامل یک تولیدکننده، چندین خرده فروش و یک جمع‌آوری کننده می‌باشد. فاسد شدن کالا در همه قسمت‌های زنجیره رخ می‌دهد و متناسب با زمان در نظر گرفته شده است. در مدل پیشنهادی نرخ تقاضا و فسادپذیری قطعی فرض شده و کمبود مجاز نمی‌باشد. هدف این مطالعه تعیین مقادیر اندازه سفارش، زمان بازپرسازی و طول سیکل می‌باشد، به گونه‌ای که هزینه کل زنجیره حداقل گردد. به منظور حل مدل و یافتن حداقل هزینه، الگوریتم جستجوی طلایی توسعه داده شده است و با ارائه یک مثال عددی و انجام تحلیل حساسیت روی پارامترهای مختلف مدل، نتایج به دست آمده مورد تجزیه و تحلیل قرار خواهد گرفت. نتایج نشان می‌دهد که حساسیت تابع هزینه نسبت به پارامترهای قیمت مواد خام، قیمت خرید مواد بازگشتی و نرخ فاسد شدن بسیار زیاد بوده و تخمین آن‌ها باید با دقت بیشتری انجام شود.

---

امروزه جهانی شدن تجارت و پیدایش شرکت‌های جهانی باعث توجه بیشتر به شبکه‌های زنجیره تأمین جهانی شده است. از سوی دیگر با توجه به این که تصمیمات طراحی شبکه از قبیل مکانیابی تسهیلات از آن دسته تصمیماتی است که دارای اثرات بلندمدت، پرهزینه و زمان‌بر می‌باشد، طراحی بهینه شبکه زنجیره تأمین‌ جهانی به منظور کاهش هزینه‌ها و افزایش سودآوری شرکت‌های بین‌المللی از اهمیت فوق‌العاده‌ای برخوردار می‌باشد.

در این مقاله یک مدل جدید مکان‌یابی و موجودی برای زنجیره تأمین جهانی به منظور حداکثرسازی سود مراکز تولید و توززیع با در نظر گرفتن فسادپذیری مواد اولیه و محصولات ارائه شده است. سپس برای نشان دادن کارایی مدل پیشنهادی، شرکت زرماکارون به عنوان مطالعه­ موردی، مورد بررسی قرار گرفته، مدل بر روی آن اجرا و نتایج و تحلیل حساسیت گزارش شده است.