دوره 9، شماره 2 - ( 4-1400 )
جلد 9 شماره 2 صفحات 84-61 |
برگشت به فهرست نسخه ها
Download citation:
BibTeX | RIS | EndNote | Medlars | ProCite | Reference Manager | RefWorks
Send citation to:
BibTeX | RIS | EndNote | Medlars | ProCite | Reference Manager | RefWorks
Send citation to:
Moftakhar Z, Momeni K, Didehban M. Expressing the application of proportions in Performance the yard of traditional homes In Behbahan(Qajar and First Pahlavi periods). JRIA 2021; 9 (2) :61-84
URL: http://jria.iust.ac.ir/article-1-1191-fa.html
URL: http://jria.iust.ac.ir/article-1-1191-fa.html
مفتخر زهرا، مؤمنی کورش، دیده بان محمد. تناسبات حیاط خانه های سنتی شهر بهبهان( دوره قاجار و پهلوی اول). پژوهش‌هاي معماري اسلامي. 1400; 9 (2) :61-84
دانشگاه صنعتی جندی‌شاپور دزفول
چکیده: (4774 مشاهده)
استفاده از تناسب بهدلیل ایجاد نوعی معماری که بهدور از برداشتهای سلیقهای است و همچنین تأثیری که بر کیفیت درک یک بنا از جمله خانه دارد، در معماری سنتی ایران و بهخصوص بعد از اسلام همواره مورد توجه بودهاست. براساس مطالعاتی که تاکنون انجام گرفته، در معماری بناهای مهم و حتی در معماری خانههای شهرهای معروفی همچون کاشان، یزد، اصفهان از نوعی تناسب استفاده شده، اما تاکنون پژوهشی در خصوص استفاده از تناسب در معماری سنتی شهرهای کوچکتر صورت نگرفتهاست. حال آنکه بررسی تناسب در بناهای هر منطقه در دورههای زمانی مختلف میتواند به تکمیل اطلاعات معماری در زمینه بناهای سنتی کمک نماید گام نخست برای رسیدن به این مهم، بررسی تناسبات در مناطق مختلف است. شهر بهبهان باتوجه به قدمت چندین هزار ساله خود از این قاعده مستثنی نیست. از آنجایی که خانه به عنوان جز اساسی بناهای هر دوره محسوب میشود و حیاط، در ساختار خانههای سنتی همواره نقش محوری را ایفا میکردهاست، این پژوهش سعی برآن دارد تا به بررسی تناسب در حیاط خانههای بهبهان بپردازد. تا بتوان به سؤال اصلی این پژوهش یعنی؛ "کدامیک از تناسبات بکار رفته در معماری سنتی ایران در ابعاد حیاط و نماهای پیرامونی حیاط خانههای بهبهان بهکار رفته است؟" پاسخ داده شود. در این راستا از روش تحقیق مورد کاوی و توصیفی – تحلیلی استفاده شدهاست و براساس مهمترین تناسبات، به بررسی نسبت طول به عرض پلان و نسبت طول به ارتفاع و عرض به ارتفاع نماهای پیرامونی حیاط خانهها پرداخته شدهاست. نتایج تحقیق نشان میدهد، از میان تناسبات موجود بهکار رفته در حیاط خانههای بهبهان در هر دو دوره قاجار و پهلوی اول، بیشتر آنها از تناسبات زرین ایرانی و هندسه مربع پیروی میکنند و تناسبات طلایی 1.618 کمتر مورد توجه معماران قرار گرفته است. همچنین در ابعاد حیاط و نماهای پیرامونی حیاط بعضی خانه ها از ترکیب دو تناسب در کنار هم استفاده شدهاست و یا در قسمتی از نمای حیاطها که از دید معمار مهمتر و شاخصتر از سایر قسمتها بودهاست، رعایت و کاربرد تناسبات مدنظر بودهاست و همین امر نشان دهنده اهمیت کاربرد تناسبات در دیدگاه معماران سنتی ایران است.
نوع مطالعه: پژوهشي |
موضوع مقاله:
مطالعات موضوعی در معماری و شهرسازی اسلامی (مانند ايده های فضائی- هندسی، نمادها، آرايه ها، احجام و غیره)
دریافت: 1398/9/29 | پذیرش: 1399/9/8 | انتشار: 1400/4/15
دریافت: 1398/9/29 | پذیرش: 1399/9/8 | انتشار: 1400/4/15
فهرست منابع
1. آرشیو اداره کل میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری بهبهان.
2. اقتداری، احمد. 1376. خوزستان و کهگیلویه و ممسنی و جغرافیای تاریخی و آثار باستانی. تهران: انجمن آثار و مفاخر فرهنگی.
3. اهری، زهرا. 1394. شناسایی ساختار ثانویه شهر ایرانی در دوره قاجاریه. هنرهای زیبا- معماری و شهرسازی 20 (2): 23-34.
4. بابن، و هوسه. 1363. سفرنامه جنوب ایران. ترجمه‌ی محمدحسن خان اعتمادالسلطنه. به تصحیح میرهاشم محدث. تهران: دنیای کتاب.
5. بمانیان، محمدرضا، هانیه اخوت، و پرهام بقایی. 1389. کاربرد هندسه و تناسبات در معماری. تهران: هله/طحان.
6. بوزجانی، ابوالوفا محمد. 1369. هندسه ایرانی. ترجمه و تصحیح سیدعلیرضا جذبی. تهران: هله.
7. تفضلی، زهره. 1396. بازاندیشی نسبت نظر و عمل در کار معمار، با تکیه بر خوانش گادامر از آرای ارسطو درباره حکمت عملی. مطالعات معماری ایران 6 (12): 133-157.
8. تمیزی، منوچهر، عارف جهان¬نژاد، و یونس بهشتی اصل. 1394. بررسی اصول و مفاهیم معماری پایدار در خانه¬های سنتی، حوزه مورد مطالعه خانه¬های سنتی شهر بهبهان. در کنگره بین‌المللی پایداری در معماری و شهرسازی، دبی.
9. ذاکری، سید محمدحسین، آرزو قهرمانی، درسا شهنازی، و اسماعیل بازیار حمزه‌خانی. 1395. آزمون دو نظریه پیمون و مستطیل طلایی ایرانی در خانههای دوره قاجار شیراز. پژوهش‌های معماری اسلامی 4 (10): 16-30.
10. رایگانی، ابراهیم، مهدی موسوی کوهپر، و جواد نیستانی. 1394. واکاوی عوامل موثر بر ویرانی ارجان پس از چندین قرن رونق و شکوفایی. تاریخ اسلام و ایران 25(28): 41-64.
11. ضیایی‌نیا، محمد حسن، و حسن هاشمی زرج‌آباد. 1395. تناسب طلایی و سیستم تناسبات ایرانی- اسلامی در مسجد جامع قائن. مرمت و معماری ایران 6(11): 89-99.
12. عطاریان، کورش، کورش مؤمنی، و زهره مسعودی. 1394. بررسی تناسبات حیاط مساجد دوره صفویه اصفهان. مطالعات تطبیقی هنر 5 (10): 67-81.
13. عقیلی، عبدالله. 1377. دارالضرب‌های ایران در دوره اسلامی. تهران: بنیاد موقوفات دکتر محمود افشار.
14. علوی، سید علی، محمدرضا عبودی، و مهناز دانشور. 1397. سنجش شاخص¬های ذهنی کیفیت زندگی شهری با رویکرد شهر سالم. مطالعه موردی: شهر بهبهان. آمایش جغرافیایی فضا 8 (28): 1-18.
15. غلامی، حسین، سلیمان احمد مرادی، و ابراهیم الیاسی. 1398. مطالعه گونه¬شناسی محلات بافت قدیم شهر بهبهان، با هدف ارائه معیارهای طراحی مرکز محله جدید. مطالعات طراحی شهری و پژوهش¬های شهری 2 (1): 11-34.
16. قیومی بیدهندی، مهرداد، و محمد مهدی عبدالله‌زاده. 1391. بام و بوم و مردم (بازخوانی و نقد اصول پیشنهادی پیرنیا برای معماری ایرانی. مطالعات معماری ایران 1(1): 7-23.
17. محسنی، حسین، و محمود رحیم‌زاده. 1391. نقش محیط در سازماندهی فضایی خانه¬های اقلیم گرم و خشک مطالعه موردی شهر بهبهان. در همایش ملی معماری و شهرسازی ایرانی- اسلامی، مشهد.
18. مختاران، دولتی. 1394. بهبهان: سیمای فرهنگی- اجتماعی. تهران: بصیرت.
19. مداری، ایراهیم، و علی کیکاوسی. 1381. نگاهی به توان‌های گردشگری بهبهان. تهران: مرکز فرهنگی انتشاراتی ایتا.
20. مشهور، زینب. 1398. بازشناسی عناصر کالبدی کارکردی موثر در شکل¬گیری بافت تاریخی بهبهان (از دوره صفویه تا پهلوی) بر مبنای الگوی شهرهای تاریخی. معماری‌شناسی 2(12): 1-11.
21. معماریان، غلامحسین، و هادی صفایی‌پور. 1394. معماری ایرانی، نیارش. تهران: گلجام.
22. نجفقلی پور کلانتری، نسیم، ایرج اعتصام، و فرح حبیب. 1396. بررسی هندسه و تناسبات طلایی در معماری ایران (نمونه موردی: خانههای سنتی شهر تبریز). مدیریت شهری (46): 477-491.
23. نقره¬کار، عبدالحمید، مهدی حمزه¬نژاد، علی محمد رنجبرکرمانی، و سید نعیم اورازانی. 1388. درآمدی بر هویت اسلامی در معماری و شهرسازی. تهران: پیام سیماگران.
24. هاشمی زرج‌آباد، حسن، محمدحسن ضیایی نیا، و حمیدرضا قربانی. 1394. بازخوانی تحلیل اصول هندسی و تناسبات طلایی در مدرسه شوکتیه. پژوهش‌های باستان شناسی ایران 5 (9): 207-222.
25. یزدانی، ربابه. 1390. بررسی روند انقلاب اسلامی در شهرستان بهبهان. پایان‌نامه کارشناسی ارشد، دانشگاه شهید چمران اهواز.
26. Aghili, Abdollah.1998. Dar-ol-Zarbhs of Iran in Islamic Era. Tehran: Dr Mahmood Afshar's Endowment Foundation.
27. Ahari, Zahra. 2015. Recognition of Secondary Structure of Iranian Cities in Qajar Period. Honarhaye Ziba Memari Va Shahrsazi (20) 2: 23-34.
28. Alavi, Seyed Ali, Muhammadreza Obudi, and Mahnaz Daneshvar. 2018. Subjective Indicators Measurement of the city life quality with healthy approach (Case study: Behbahan city). Geographical Planning of Space 8 (28): 1- 18.
29. Archives of the Cultural Heritage, Handicrafts and Tourism Organization of Behbahan.
30. Attarian, Kurosh, Kurosh Momeni, and Zohreh Masoudi. 2015. The Study of Cortyard Proportions in Safavi Mosques of Isfahan. Motaleate Tatbighi Honar (5) 10: 67-81.
31. Babin, and Houssay. 1984. Travelogue of Southern Iran. Corrected by Mirhashem Mohadess. Tehran: Donya-ye Ketab.
32. Bemanian, MohammadReza, Hanie Okhovat, and Parham Baghaei. 2010. Application of Geometry and Proportions in Architecture. Tehran: Helleh/ Tahan.
33. Bowzjani, Abolvafa Muhammad. 1990. Iranian Geometry. Translated and Corrected by Seyed AliReza Abbibi. Tehran: Helleh.
34. Eghtedari, Ahmad. 1997. Khuzastan and Kuhgiluyeh and Mamasani and Historical Geography and Antiquities. Tehran: Caltural Association.
35. Hashemi Zarj Abad, Hassan, Muhammad Hassan Zeyaeinia, and Hamidreza Qorbani. 2016. Re-Reading the Geometric Basics and Golden Ratio of Showkateyeh School. Pazhohesh-Ha-Ye Bastanshenasi Iran 5(9): 207-222.
36. Madari, Ibrahim, and Ali Keykavosi. 2002. A Look at the Tourism Potential of Behbahan. Tehran: ITEX Publishing Center.
37. Mashhur, Zeynab. 2019. Recognition of Functional Physical Elements Effective in the Formation of Behbahan Historical Context (from Safavid to Pahlavi Era) based on the pattern of historical cities. Memarishenasi 2(12): 1-11.
38. Memarian, Gholamhossein, and Hadi Safaiepour. 2016. Niaresh, Iranian Architecture. Tehran: Goljam.
39. Mohseni, Hussein, and Mahmoud Rahim Zadeh. 2013. The Role of Environment in the Spatial Organization of Residential Houses in Hot and Dry Climates. In National Conference on urban Design ans Iranain-Islamic Architecture, Mashhad.
40. Mokhtaran, Dolati. 2015. Behbahan: Cultural Social Landascape. Tehran: Basirat.
41. Najafgholipour Kalantari, Nasim, Iraj Etesam, and Farah Habibi. 2017. Geometry and Golden Ratio in Iranian Architecture. Urban Management (16) 46, 477-491.
42. Noghrehkar, Abdolhamid, Mahdi Hamzenejad, Ali Muhammad Ranjbar Kermani, and Seyed Naeem Urazani. 2009. An Introduction to Islamic Identity in Architecture and Urban Development. Tehran: Payam-e Simagaran.
43. Qayyoomi Bidhendi, Mehradad, and Muhammad Mahdi Abdollahzadeh. 2012. Architecture, Land, and Man, Rereading and Criticizing Pirnia's Suggested Principles for Iranian Architecture. Iranian Architecture Studies (1) 1: 7-23.
44. Qolami, Hossein, Soleiman Ahmad Moradi, and Ibrahim Elyasi. 2019. Study of typology of old texture neighborhoods of Behbahan; Aiming to provide design criteria for a new neighborhood center. Urban Design Studies and Urban Research 2 (1): 11- 34.
45. Raygani, Ibrahim, Mahdi Mousavi Kouhpar, and Javad Neyestani. 2016. An Analysis of Effective Reasons on Destruction of Arajan After Long Time Prosperity. History of Islam and Iran 25 (28): 41-64.
46. Tafazzoli, Zahra. 2018. Rethinking the Relation of Theory and Practice in the Architectural Profession: A Gadamerian Reading of Aristotelian Phronesis. Iranian Architecture Studies (12) 1: 133- 157.
47. Tamizi, Manuchehr, Aref Jahannezhad, and Yunes Beheshti Asl. 2016. Investigating the Principles and Concepts of Sustainable Architecture in Traditional Houses (Study Area: Traditional Houses in Behbahan). In Sustainable Architecture & Urbanism International Congress, Dubai.
48. Yazdani, Robabeh. 2011. Islamic Revolution in Behbahan: A Developmental Study. Master Thesis, Chamran Univ.
49. Zakeri, Seyed Muhammad Hassan, Arezoo Ghahramani, Dorsa Shahnazi, and Ismaeel Baziar Hamzekhani. 2016. Module and Iranian Golden Rectangle Theory in Historical Houses of Qajar Era in Shiraz City. Reasearches in Islamic Architecture (4)10: 16-30.
50. Ziaieniya, Muhammad Hassan, and Hassan Hashemi Zarjabad. 2016. The Golden Proportion and System of Islamic- Iranian Proportions in Qaen Mosque. Maremat and Me'mari-e Iran (6)11: 89-99.
51. URL1: http://www.nlai.ir/document (Access Data: 1399/06/12)
52. URL2: http://www.gramho.com/explore-hashtag/behbahan_ghadim (Access Data:1398/09/15).
ارسال پیام به نویسنده مسئول
| بازنشر اطلاعات | |
 |
این مقاله تحت شرایط Creative Commons Attribution-NonCommercial 4.0 International License قابل بازنشر است. |
Journal of Researches in Islamic Architecture is licensed under a Creative Commons Attribution-ShareAlike 4.0 International License.
