دوره 9، شماره 1 - ( بهار 1400 1400 )                   جلد 9 شماره 1 صفحات 100-85 | برگشت به فهرست نسخه ها

XML English Abstract Print

Download citation:
BibTeX | RIS | EndNote | Medlars | ProCite | Reference Manager | RefWorks
Send citation to:
Danesh N. The Impact of Architectural Space on Aesthetic Response (Case Study Shrine of Imam Reza). JRIA 2021; 9 (1) :85-100
URL: http://jria.iust.ac.ir/article-1-1292-fa.html
دانش نعیمه. تاثیر فضای معماری بر واکنش زیبایی‌شناسی (مطالعه موردی حرم حضرت رضا (ع)). پژوهش‌هاي معماري اسلامي. 1400; 9 (1) :85-100

URL: http://jria.iust.ac.ir/article-1-1292-fa.html

تاثیر فضای معماری بر واکنش زیبایی‌شناسی (مطالعه موردی حرم حضرت رضا (ع))
نعیمه دانش*
دانشکده هنر، دانشگاه تربیت مدرس
چکیده:   (4053 مشاهده)
لرز زیبایی‌شناسی به عنوان واکنشی که از طریق حواس پنجگانه به وجود می‌آید و با احساسات فیزیکی همراه است از حدود دو سده پیش مورد توجه برخی از اندیشمندان بوده و در نوشته‌های خود اشاراتی به چنین واکنشی داشته‌اند، اگرچه از اولین بررسی‌های علمی در مورد آن بیش از چهار دهه نمی‌گذرد. این واکنش غالبا در مواجهه با یک محرک زیبا به وجود می‎‌آید اما اعمال مذهبی نیز می‌توانند عامل بروز آن باشند. با تمرکز بر معماری مذهبی به عنوان بنایی که هم محرک‌های زیبایی‌شناختی در آن به وفور یافت می‌شود و هم محلی برای انجام اعمال مذهبی است و حرم امام رضا به عنوان یکی از مهمترین بناهای مذهبی در ایران، پژوهش پیش‌رو تاثیر فضای معماری بر بروز واکنش لرز زیبایی‌شناسی را پیگیری می‌کند. فضای معماری حرم با بهره‌گیری از مصالحی همچون مرمر و طلا و همچنین فرم‌های زیبایی‌شناسانه گوناگون تاثیری روانی بر بیننده می‌گذارد. همچنین مرمر با ویژگی آکوستیک در محیط، به سبب انعکاس صدا، مرتبط است که بر حس شنوایی در درک زیبایی‌شناسی تاثیر فراوان دارد. پژوهش حاضر به روش توصیفی-تحلیلی و بر اساس پیمایش میدانی از طریق پرسشنامه صورت گرفته است و بخشی از تحقیق بزرگتری است که علاوه بر تاثیر کیفیات فضای معماری، به تحلیل ارتباط میان ویژگی‌های شخصیتی و دینداری با تجربه لرز زیبایی‌شناسی پرداخته است. هدف پژوهش شناخت فضاها و اعمالی است که به عنوان متغیر مستقل بر احساسات انسانی به عنوان متغیر وابسته تاثیر می‌گذارند و باعث بروز واکنش لرز زیبایی‌شناسی می‌شوند. با در نظر گرفتن بنای معماری به عنوان فضایی که درک آن فراتر از بینایی و مرتبط با حواس گوناگون است و سنجش واکنش لرز زیبایی‌شناسی، نتایج آزمون از 307 شرکت کننده در مطالعه حاضر اینطور نشان می‌دهد که برخی فضاها همچون ضریح حرم با واسطه حس لامسه بیشترین تاثیر را بر واکنش لرز داشته باشند. همچنین صداهایی همچون صدای اذان و نقاره‌خانه در درجه بعدی از طریق حس شنوایی بر بروز لرز موثرند. یافته‌های پژوهش نشان می‌دهد که علاوه بر فضا و عناصر معماری، حس و حال روحانی نیز بر ایجاد لرز تاثیر دارد که می‌تواند نکته مورد توجهی باشد در ساخت بناهای مذهبی با فضاها و فرمهایی که حس تعلق فرد نسبت به بنا را تقویت ‌نماید.
واژه‌های کلیدی: فضای معماری، واکنش لرز زیبایی‌شناسی، حواس پنجگانه
متن کامل [PDF 746 kb]   (1728 دریافت)    
نوع مطالعه: پژوهشي | موضوع مقاله: مطالعات موضوعی در معماری و شهرسازی اسلامی (مانند ايده های فضائی- هندسی، نمادها، آرايه ها، احجام و غیره)
دریافت: 1399/4/13 | پذیرش: 1399/11/6 | انتشار: 1400/3/1
فهرست منابع
1. 1. کالینز، پیتر. 1375. تاریخ تئوری معماری: دگرگونی آرمان‌ها در معماری مدرن. ترجمه‌ی حسین حسن‌پور. تهران: قطره.
2. 2. ، سوسن، نورمحمدی. 1390. جایگاه انسان در تحول معنای فضای معماری در قرن نوزدهم و بیستم. صفه (53): 197- 210.
3. 1. Barrie, T., and J. Bermudez. 2019. Spirituality and Architecture. The Routledge International Handbook of Spirituality in Society and the Professions. 345-355. [DOI:10.4324/9781315445489-41]
4. 2. Blood, A., and R. Zatorre. 2001. Intensely Pleasurable Responses to Music Correlate with Activity in Brain Regions Implicated in Reward and Emotion. Proceeding of the National Academy of Science of the United States of America 98 (20): 11818-11823. [DOI:10.1073/pnas.191355898]
5. 3. Bonner, E., and H. Friedman. 2011. A Conceptual Clarification of the Experience of Awe: An Interpretative Phenomenological Analysis. The Humanistic Psychologist (39): 222-235. [DOI:10.1080/08873267.2011.593372]
6. 4. Collins, Peter. 1375. Changing Ideals in Modern Architecture. Translated by Hosein Hasan Poor. Tehran: Ghatreh.
7. 5. Egner, L. 2003. Architectural Acoustics. Available from: https://www.academia.edu/7738714/Architectural_Acoustics_Lisa_Egner [Accessed 7 August 2019].
8. 6. Goldstein, A. 1980. Thrills in Response to Music and Other Stimuli. Physiological Psychology 8 (1): 126-129. [DOI:10.3758/BF03326460]
9. 7. Grewe, O. et al. 2007. Listening to Music as a Re-Creative Process: Physiological, Psychological, and Psychoacoustical Correlates of Chills and Strong Emotions. Music Perception 24 (3): 297-314. [DOI:10.1525/mp.2007.24.3.297]
10. 8. Grewe, O., R. Kopiez, and E. Altenmüller. 2009. The Chill Parameter: Goose Bumps and Shivers as Promising Measures in Emotion Research. Music Perception: An Interdisciplinary Journal 27 (1): 61-74. [DOI:10.1525/mp.2009.27.1.61]
11. 9. Harrison, L. and P. Loui. 2014. Thrills, Chills, Frissons, and Skin Orgasms: Toward an Integrative Model of Transcendent Psychophysiological Experiences in Music. Frontiers in Psychology [online] 5: 1-6. Available from: http://www.frontiersin.org/articles/10.3389/fpsyg.2014.00790/full [Accessed 26 November 2017]. [DOI:10.3389/fpsyg.2014.00790]
12. 10. Jabi, W., and I. Potamianos. 2007. Geometry, Light, and Cosmology in the Church of Hagia Sophia. International Journal of Architectural Computing 5: 303-319. [DOI:10.1260/1478-0771.5.2.304]
13. 11. Keltner, D., and J. Haidt. 2003. Approaching Awe, a Moral, Spiritual, and Aesthetic Emotion. Cognition and Emotion 17 (2): 297-314. [DOI:10.1080/02699930302297]
14. 12. Konečni, V., R. Wanic, and A. Brown. 2007. Emotional and Aesthetic Antecedents and Consequences of Music-Induced Thrills. American Journal of Psychology 120 (4): 619-643. [DOI:10.2307/20445428]
15. 13. Kunkel, M., C. Pramstaller, P. Grant, and R. von Georgi. 2008. A Construct- Psychological Approach to the Measurement of Chill -Sensations. Arbeitskreis Studium Populärer Musik 7: 1-21.
16. 14. Merleau-Ponty, M., 1962. Phenomenology of Perception. Translated by Colin Smith. London: Routledge.
17. 15. McCrae, R., and P. Costa. 1994. The Stability of Personality: Observations and Evaluations. Current Directions in Psychological Science 3 (6): 173-175. [DOI:10.1111/1467-8721.ep10770693]
18. 16. McCrae, R. 2007. Aesthetic Chills as a Universal Marker of Openness to Experience. Motivation and Emotion 31 (1): 5-11. [DOI:10.1007/s11031-007-9053-1]
19. 17. _________, and A. R. Sutin. 2009. Openness to Experience. Handbook of Individual Differences in Social Behavior. New York: Guilford.
20. 18. Morgan, D. 2010. Sound and Space in Renaissance Venice: Architecture, Music, Acoustics. Church History 79 (4): 922-924. [DOI:10.1017/S0009640710001241]
21. 19. Noor Mohamadi, Susan. 2011. The Place of Man in the Evolution of the meaning of architectural Space in the Nineteenth and Twentieth Centuries. Soffeh (53): 197- 210 [DOI:10.1002/9781444354959.ch14]
22. 20. Nusbaum, E., and P. Silvia. 2011. Shivers and Timbers: Personality and the Experience of Chills from Music. Social Psychological and Personality Science 2 (2): 199-204. [DOI:10.1177/1948550610386810]
23. 21. Pallasmaa, J. 2005. The Eyes of the Skin: Architecture and the Senses. Third Edition. West Sussex, United Kingdom: John Wiley & Sons.
24. 22. __________. 2014. Space, Place and Atmosphere. Lebenswelt 4 (1): 230-245.
25. 23. Panksepp, J. 1995. The Emotional Sources of Chills Induced by Music. Music Perception 13 (2): 171-207. [DOI:10.2307/40285693]
26. 24. Pentcheva, B. 2011. Hagia Sophia and Moltisensory Aesthetics. Gesta 50 (2): 93-111. [DOI:10.2307/41550552]
27. 25. Rickard, N. 2004. Intense Emotional Responses to Music: A Test of the Physiological Arousal Hypothesis. Psychology of Music 32 (4): 371-388. [DOI:10.1177/0305735604046096]
28. 26. Schibille, N. 2009. Astronomical and Optical Principles in the Architecture of Hagia Sophia in Constantinople. Science in Context 22 (1): 27-46. [DOI:10.1017/S0269889708002068]
29. 27. Schoeller, F. 2015(a). Knowledge, Curiosity, and Aesthetic Chills. Frontiers in Psychology [online] 6: 1-3. Available from: http://www.frontiersin.org/articles/10.3389/fpsyg.2015.01546/full [Accessed 26 November 2017]. [DOI:10.3389/fpsyg.2015.01546]
30. 28. __________. 2015(b). The Shivers of Knowledge. Human and Social Studies 4 (2): 26-41. [DOI:10.1515/hssr-2015-0022]
31. 29. Silvia, P., and E. Nusbaum. 2011. On Personality and Piloerection: Individual Differences in Aesthetic experiences. Psychology of Aesthetics, Creativity, and the Arts 5 (3): 208-214. [DOI:10.1037/a0021914]
32. 30. Silvia, P. et al. 2015. Openness to Experience and Awe in Response to Nature and Music: Personality and Profound Aesthetic Experiences. Psychology of Aesthetic, Creativity, and the Arts [online] 9 (4):1-34. Available from: http://www.researchgate.net/publication/280112363 [Accessed 5 December 2017].
33. 31. Sloboda, J. 1991. Music Structure and Emotional Response: Some Empirical Findings. Psychology of Music 19: 110-120. [DOI:10.1177/0305735691192002]
34. 32. Thibault, E. 2017. Constructing Emotions, Scientific Aesthetics of Architecture in France 1860-1900. Nineteenth-Century Architecture. New Jersey: John Wiley & Sons. [DOI:10.1002/9781118887226.wbcha100]
35. 33. URL 1: http://www.verywellmind.com
ارسال نظر درباره این مقاله : نام کاربری یا پست الکترونیک شما:
CAPTCHA
ارسال پیام به نویسنده مسئول

بازنشر اطلاعات
Creative Commons License این مقاله تحت شرایط Creative Commons Attribution-NonCommercial 4.0 International License قابل بازنشر است.

کلیه حقوق این وب سایت متعلق به مجله پژوهش های معماری اسلامی می باشد.

طراحی و برنامه نویسی : یکتاوب افزار شرق

© 2024 CC BY-NC 4.0 | Journal of Researches in Islamic Architecture

Designed & Developed by : Yektaweb