دوره 11، شماره 3 - ( 6-1402 )
جلد 11 شماره 3 صفحات 46-27 |
برگشت به فهرست نسخه ها
Download citation:
BibTeX | RIS | EndNote | Medlars | ProCite | Reference Manager | RefWorks
Send citation to:
BibTeX | RIS | EndNote | Medlars | ProCite | Reference Manager | RefWorks
Send citation to:
Gedaali Q, Afshari M. Temperament analysis of house spaces based on the presence of four elements, Case study of Bushehr historical houses. JRIA 2023; 11 (3) :27-46
URL: http://jria.iust.ac.ir/article-1-1587-fa.html
URL: http://jria.iust.ac.ir/article-1-1587-fa.html
گداعلی قاسم، افشاری محسن. تحلیل مزاج فضاهای خانه بر اساس میزان حضور عناصر چهارگانه موردپژوهی خانه‌های بافت تاریخی بوشهر. پژوهش‌هاي معماري اسلامي. 1402; 11 (3) :27-46
گروه معماری، دانشکدۀ معماری و شهرسازی، دانشگاه هنر اصفهان، اصفهان، ایران.
چکیده: (1571 مشاهده)
عناصر چهارگانه علاوه بر تاثیرات مستقیم بر چگونگی انتخاب راهکارهای اقلیمی موثر در معماری، مزاج فضاهای محل زندگی ساکنین را تحت تاثیر قرار می‌دهند. مزاج فضا، باعث شکل‌گیری شاخصه‌هایی متفاوت در هر اثر معماری از جمله معماری خانه‌های بافت تاریخی بوشهر شده است. در این تحقیق با انتخاب خانه‌های بافت تاریخی بوشهر به‌عنوان جامعه آماری، شاخصه‌های مزاجی فضاهای آن از نظر چگونگی تأثیرگیری از عناصر چهارگانه محیط مورد واکاوی قرار گرفته شده است. این مهم با بررسی خصوصیات مزاجی هر فضا با مطالعه میزان حضور شاخصه‌های چهارگانه محیط به‌عنوان نماینده چهار مزاج اصلی، یعنی عناصر چهارگانه آب، باد، خاک و آتش، بر فضاهای خانه که هر یک به عنوان نماینده‌ای از مزاج‌های اصلی هستند، انجام شده است. این تحقیق به دنبال این است که چگونه می‌توان مزاج فضاهای خانه را بر اساس میزان حضور عناصر چهارگانه تحلیل نمود؟ و خصوصیات مزاجی فضاها در خانه‌های تاریخی بوشهر چگونه است؟ روش تحقیق در این پژوهش، روش توصیفی، توصیفی-تحلیلی و تحلیل محتوای منابع جهت شناخت منابع و مبانی نظری است؛ تحلیل داده‌ها جهت واکاوی خانه‌های بافت تاریخی بوشهر در دو شیوه کلنگر (قیاسی) و تحلیل جزئیات در جهت رسیدن به یک نتیجه کل (استنتاجی) صورت پذیرفته است. برای بررسی و مطالعه مزاج خانه‌های بافت تاریخی شهر بوشهر، 16 خانه با زیربناهای متنوع، انتخاب شده‌است؛ و در هر خانه، هر یک از فضاها و خصوصیات کالبدی، فضایی، رفتاری و محیطی آن بررسی شده تا بتوان به نتایج مزاجی فضاهای دست یافت. برای مزاج‌سنجی فضاها، میزان و کیفیت هر یک از عناصر چهارگانه عددگذاری شده و سپس با توجه به چگونگی حضور این عناصر در هر یک از فضاها به تعیین مزاج آن فضا منجر شد. با توجه نتایج، مزاج فضاهای سکونتی اصلی، متعادل، گرم، و گرم و خشک است؛ مزاج فضاهای سکونتی فرعی سرد است؛ مزاج فضاهای سکونتی باز، گرم و مرطوب است؛ مزاج فضاهای ارتباطی متعادل است و فضاهای خدماتی مزاج سرد دارند. مهمترین نتیجه این پژوهش بررسی وجود تنوع در مزاج فضاهای خانه، در بافت تاریخی بوشهر است؛ به طوری که هر یک از فضاها، متناسب و مناسب با چگونگی سکونت و فعالیت ساکنان در آن شکل گرفته است و افراد می‌توانند بر اساس نیاز جسمی و روانی خود در فضاهای خانه بوشهر سکونت کنند.
نوع مطالعه: پژوهشي |
موضوع مقاله:
تبیین و تحلیل آخرین دستاوردهای نظری و عملی در معماری و شهرسازی اسلامی
دریافت: 1401/1/10 | پذیرش: 1402/6/4 | انتشار: 1402/6/27
دریافت: 1401/1/10 | پذیرش: 1402/6/4 | انتشار: 1402/6/27
فهرست منابع
1. 1. ابنسینا، حسین ابن عبدالله. 1386. قانون در طب. ترجمه‌ی علیرضا مسعودی. تهران: مرسل.
2. 2. ابنسینا، حسین ابن عبدالله. ۱۳۸۹. قانون در طب. ترجمه‌ی عبدالرحمن شرفکندی، 8 جلدی، جلد 1 و 2. تهران: سروش.
3. 3. اخوان الصفاء. 1380. گزیده رسائل اخوان الصفاء. ترجمه‌ی ع. حلبی. تهران: اساطیر.
4. 4. اردلان، نادر، و لاله بختیار. 1390. حس وحدت، نقش سنت در معماری ایرانی. ترجمه‌ی ونداد جلیلی. تهران: علم معمار رویال.
5. 5. بلخاری، حسن. ۱۳۸۴. نسبت عناصر اربعه با مربع و تأثیرات آن بر هنر و معماری و مقدس. در مجموعه مقالات اولین هم‌اندیشی هنر و عناصر طبیعت (آب، خاک، هوا، آتش). تهران: فرهنگستان هنر، 27-48.
6. 6. حاتمیان، محمدرضا، جواد دیواندری، و فهیمه گل باغ مهیاری. 1396. تأثیر مزاج مکان بر تناسبات هندسی فضاها، در معماری ایرانی (مورد پژوهی: خانه‌های تاریخی کاشان. در کنفرانس بین‌المللی معماری و ریاضیات.
7. 7. خلیلی، نادر. 1397. تنها دویدن. تهران: چشمه.
8. 8. رجبی، احسان. 1396. جمال شناسی در معماری بر اساس رساله اخوان‌الصفا. پایان‌نامه کارشناسی ارشد. دانشگاه شهید بهشتی.
9. 9. رضوی برقعی، سید حسین. 1388. معماری حمام در متون طب کهن مقدمه رساله دلاکیه. گلستان هنر 5 (15): 64-69.
10. 10. سهروردی، شیخ شهاب الدین. 1378. مونس العشاق به انضمام شرح مونس العشاق. تصحیح و توضیح نجیب مایل هروی. نظم عمادالدین عربشاه یزدی. تهران.
11. 11. شولتز، کریستیان نوربرگ. 1388. روح مکان: به سوی پدیدارشناسی معماری. ترجمه‌ی محمدرضا شیرازی. تهران: رخ‌داد نو.
12. 12. طاهری، جعفر. 1395. حمام در متون طب دورۀ اسلامی: نظریه و عمل. پژوهش‌های معماری و اسلامی 4 (10): 46-61.
13. 13. طبسی، محسن. 1393. آشنایی با گرمابه‌های ایران. معاونت پژوهش و فن‌آوری دانشگاه آزاد اسلامی مشهد. مشهد: سخن گستر.
14. 14. عبدالله‌زاده، محمد مهدی. 1394. معماری طبایع: تبیین رویکردی درباره‌ی نسبت انسان و محیط مصنوع بر مبنای چهارگانه‌ها. مطالعات معماری ایران (8): 137-156.
15. 15. عبدالله‌زاده، محمد مهدی. 1395. معماری طبایع، پروردن رویکردی درباره نسبت انسان و محیط مصنوع بر مبنای طبیعیات ابنسینا. رساله دکتری. دانشگاه شهید بهشتی تهران.
16. 16. عطایی‌همدانی، محمدرضا، وحید شالی‌امینی، مهدی حمزه‌نژاد، و ویدا نوروز برازجانی. 1397. مصالح‌گزینی بر اساس سازگاری بومی- شخصیتی (درس‌آموخته‌هایی از معماری بومی ایران). مدیریت شهری 17(50): 351-372.
17. 17. کریمیان سردشتی، نادر. 1382. کتاب‌شناسی حمام. تهران: پژوهشکده مردم‌شناسی، سازمان میراث فرهنگی کشور.
18. 18. مجموعه مقاله‌های همایش حمام در فرهنگ‌های ایرانی. 1382. تهران: سازمان میراث فرهنگی و گردشگری. پژوهشکده مردم‌شناسی.
19. 19. مرباغی، بهروز. 1393. شهر را فرهنگ می‌سازد، نه اقلیم! نمونه موردی: بندر بوشهر. همایش ملی شهرسازی فرهنگ‌گرا.
20. 20. مجموعه مقالات اولین هم‌اندیشی هنر و عناصر طبیعت (آب، خاک، هوا و آتش). 1384. فرهنگستان هنر.
21. 21. ملک‌شاهی، حسن. 1388. ت‍رج‍م‍ه و شرح اش‍ارات و ت‍ن‍ب‍ی‍ه‍ات ابنسینا، جلد اول. تهران: سروش.
22. 22. منصوری، سیما. ۱۳۸۶. کیفیت فضایی باغ ایرانی در ارتباط با چهارگانه‌ها (باغ ایرانی، منزلگاه تقدیس گوهرهای چهارگانه). پایان‌نامه کارشناسی ارشد معماری. دانشگاه شهید بهشتی.
23. 23. ناصری، محسن. 1388. مروری بر کلیات طب سنتی ایران. تهران: مؤسسه نشر شهر.
24. 24. نقره‌کار، عبدالحمید، و مهدی حمزه‌نژاد، و محسن دهقانی تفتی. 1389. بررسی تاثیر محیط بر رفتار و اخلاق از دید متفکران اسلامی و نتایج آن در طراحی محیط. آرمانشهر 3 (5): 79- 96.
25. 25. هاشمی. سید مسعود، و دیگران. 1393. واکاوی اصول طبی، بعد پنهان در معماری حمام‌های ایران. در مجموعه مقالات اولین کنگره بین‌المللی افق‌های جدید در معماری و شهرسازی. تهران.
26. 26. یزدانفر، عباس، فائزه دادرس، و نفیسه حسینی یکتا. 1393. تفاوت‌های مزاجی انسان و گرایش به شاخصه‌های معماری. پزشک و پرستار در رزم 2 (5): 201-211.
27. 1. Abdullahzadeh, Mohammad Mehdi. 2016. Temperamental Architecture: Creating an Architectural Approach Based on the Tetrad (The Four Elements, Temperaments, or Humors).Journal of Iranian Architecture Studies 4(8): 137-156.
28. 2. Abdullahzadeh, Mohammad Mehdi. 2016. Temperamental Architecture, Creating an Architectural Approach Based on the naturalities of Ibn Sina. Ph.D. Thesis. Shahid Beheshti University of Tehran.
29. 3. Akkach, Samer. 2005. Cosmology and Architecture in Premodern Islam An Architectural Reading of Mystical Ideas. State University of New York Press. New York. [DOI:10.1353/book4930]
30. 4. Ardalan, Nader, and Laleh Bakhtiar. 2011. Sense of Unity, the Role of Tradition in Iranian Architecture. Translated by Vandad Jalili. Tehran: Elm-e Memar-e Royal.
31. 5. Ataiee Hamdani, Mohammad Reza, Vahid Shali Amini, Mehdi Hamzehnejad, and Vida Nowruz Borazjani. 2019. Chossing Material Based on Indigenious Personality Compatibility (Lessons of Indigenious Iranian Architecture). Urban Management 17 (50): 351-372.
32. 6. Balkhari, Hassan. 2006. The Ratio of the Four Elements to the Square and its Effects on Art, Architecture and Sacred. Collection of Articles on the First Symmetry of Art and Elements of Nature (Water, Soil, Air, Fire). Tehran: Academy of Arts, 27-48.
33. 7. Ehavan al-Safa. 2002. Selected Letters of the Brotherhood of Al-Safa. Translated by A. Halabi. Tehran: Asatir.
34. 8. Hamzehnejad, Mahdi, F. Dadras, and N. Hoseini Yekta. 2015. Houses' Physical Features based on Temperamental Indicators. Procedia- Social and Behavioral Sciences (201): 317- 324. [DOI:10.1016/j.sbspro.2015.08.180]
35. 9. Hashemi, Seyed Massoud, et al. 2013. Analysis of Medical Principles, The Hidden Dimension in the Architecture of Iranian Baths. In Proceedings of the First International Congress of New Horizons in Architecture and Urban Planning. Tehran.
36. 10. Hatamian, Mohammad Reza, Javad Divandari, and Fahimeh Golbagh Mahyari. 2018. The Effect of Place Temperament on Geometric Proportions of Spaces in Iranian Architecture (Case Study: Kashan Historical Houses). In International Conference on Architecture and Mathematics.
37. 11. Ibn Sina, Hussein Ibn Abdullah. 2007. Law in Medicine. Translated by Alireza Masoudi. Tehran: Mursal.
38. 12. Ibn Sina, Hussein Ibn Abdullah. 2011. Law in Medicine. Translated by Abdul Rahman Sharafkandi. Tehran: Soroush.
39. 13. Karimian Sardashty, Nader. 2003. Bibliography of Bath. Tehran: Anthropology Research Institute, Cultural Heritage Organization.
40. 14. Khalili, Nader. 1996. Ceramic Houses and Earth Architecture: How to Build Your Own. California: Cal-Earth Press.
41. 15. Khalili, Nader. 2019. Running Alone. Tehran: Cheshmeh.
42. 16. Kryder, Elizabeth. 1994. Landscape as Myth: The Contextual Archaeology of an Annapolis Landscape. In Historical Archaeology of the Chesapeake, pp. 131-148. Edited by Barbara J. Little and Paul A. Shackel. Washington, D.C.: Smithsonian Press.
43. 17. Malek Shahi, Hassan. 2010. Translation and Description of Signs and Details of Their Construction, First Volume. Tehran: Soroush.
44. 18. Mansoori, Sima. 2004. The Spatial Quality of the Persian Garden in Relation to the Quadrupeds (Persian Garden; the Sanctuary of the Quadruple Gems). Thesis of Master, Shahid Beheshti University.
45. 19. Marbaghi. Behrooz. 2014. Culture Makes the City, Not the Climate! Case Study: Bushehr Port. In Culture-Based Urban Planning National Conference.
46. 20. Naseri, Mohsen 2010. A Review of the Generalities of Traditional Iranian Medicine. Tehran: Shahr Publishing Institute.
47. 21. Noghrhekar, Abdul Hamid, Mehdi Hamzehnejad, and Mohsen Dehghani Tafti. 2011. Analyze of Environment's Effects on Behavior and Comportment, from Islamic Intellectuals Point of View and its Reaults on Environment Design.Armanshahr3(5): 79-96.
48. 22. Proceedings of the Bath in Iranian Cultures Confernce. 2003. Terhan: Cultural Heritage and Tourism Organization. Anthropology Research Institute.
49. 23. Proceedings of the first Symposium of Art and Elements of Nature (Water, Soil, Air and Fire). 2005. Academy of Arts.
50. 24. Rajabi, Ehsan. 2018. Aesthetics in Architecture Based on the Treatise of Akhavan Al-Safa. Master Thesis. Shahid Beheshti University.
51. 25. Razavi Borghei, Seyed Hossein. 2010. Bath Architecture in the Texts of Ancient Medicine Introduction to Dalakieh Treatise. Golestan-e Honar 5 (15): 64-69.
52. 26. Schultz, Christian Nurberg. 2010. The Spirit of Place: Towards the Phenomenology of Architecture. Translated by Mohammad Reza Shirazi. Tehran: Rokhdad-e No.
53. 27. Suhrawardi, Sheikh Shahabuddin. 2000. Mons al-Ishaq, Including the Description of Mons al-Ishaq. Correction and Explanation: Najib Mile Heravi. Nazm Emad al-Din Arabshah Yazdi. Tehran.
54. 28. Tabasi, Mohsen 2014. Introduction to Iranian Baths. Vice Chancellor for Research and Technology of Islamic Azad University of Mashhad. Mashhad: Sokhan Gostar.
55. 29. Taheri, Jafar. 2017. Bathroom in Medieval Islamic Medical Texts: Theory and Practice. Researches in Islamic Architecture 4 (10): 46-61.
56. 30. Yazdanfar, Abbas, Faezeh Dadras, and Nafiseh Hosseini Yekta. 2014. Human Temperaments Classification and Related Tendencies to Architecture Indices. NPWJM 2 (5): 201-211.
ارسال پیام به نویسنده مسئول
| بازنشر اطلاعات | |
 |
این مقاله تحت شرایط Creative Commons Attribution-NonCommercial 4.0 International License قابل بازنشر است. |
Journal of Researches in Islamic Architecture is licensed under a Creative Commons Attribution-ShareAlike 4.0 International License.
