دوره 11، شماره 2 - ( 2-1402 )
جلد 11 شماره 2 صفحات 136-121 |
برگشت به فهرست نسخه ها
Download citation:
BibTeX | RIS | EndNote | Medlars | ProCite | Reference Manager | RefWorks
Send citation to:
BibTeX | RIS | EndNote | Medlars | ProCite | Reference Manager | RefWorks
Send citation to:
Mehrafza S, Rezaei M, Kamalizade T. The explanation of concepts of Sadra's philosophical theory in relation with urban spaces creation (case study: Iranian Bazaar). JRIA 2023; 11 (2) :121-136
URL: http://jria.iust.ac.ir/article-1-1608-fa.html
URL: http://jria.iust.ac.ir/article-1-1608-fa.html
مهرافزا سمیرا، رضایی محمود، کمالی زاده طاهره. واکاوی مفاهیم فلسفی ملاصدرا در تبیین فضاهای شهری ایرانی (موردپژوهشی: فضاهای بازار ایرانی). پژوهش‌هاي معماري اسلامي. 1402; 11 (2) :121-136
دانشکده معماری و شهرسازی،دانشگاه آزاد اسلامی واحدتهران مرکزی
چکیده: (2333 مشاهده)
تفکر هویت‌دار ایرانی حلقۀ گمشده در شکل‌گیری هویت فرهنگی فضاهای امروز است که می‌تواند در معماری وشهرسازی امروز نقش داشته باشد و به آینده هم منتقل شود. مفاهیم حکمی در طول زمان وجود دارند که با تفسیرهای سطحی نمی‌توان به جایگاه والای آن‌ها دست یافت. این مقاله به‌دنبال این پرسش است که چه نسبتی بین مفاهیم آرای فلسفی ملاصدرای شیرازی وجود دارد و این نسبت چگونه در فضای شهری تفسیر می‌شود؟ هدف پژوهش شناساندن و واکاوی آرای این حکیم و قابلیت کاربرد و تطبیق آن درشهرسازی یگانۀ ایرانی است. واکاوی مفاهیم حکمی و تطبیق آن با فضا می‌تواند در خلق فضاهای معماری و شهرسازی ایرانی مؤثر باشد و به شکل یک هویت فرهنگی ایرانی واحد در فضاها استمرار یابد. پژوهش با روش داده‌‌بنیاد و شیوۀ تحلیل محتوا و نیز با استدلال منطقی هدایت شده است، به این صورت که از تلخیص و تحلیل متون عتیق و اصیل، پژوهش‌های مرتبط شهری، مصاحبه و کدگذاری داده‌ها با نرم‌افزار اطلس تی‌آی بهره گرفته شده است. مفاهیم اصلی در سه مرحله به‌کمک کدهای باز و محوری و منتخب کدگذاری شدند. مفاهیم مرتبط با بازار ایرانی با کدگذاری محوری به مفاهیم کدهای منتخب مرتبط شده‌اند. مفاهیم وحدت، تشکیک، حرکت جوهری و محاکات به‌عنوان کدهای گزینشی تفکیک شدند و از یافته‌های پژوهش این است که واجب‌الوجود در عین اصالت و وحدت شخصی خودش، وحدت تشکیکی با موجودات عالم دارد که شدت و ضعف آن متفاوت است و با حرکت جوهری موجودات، این وحدت شکل می‌گیرد. تفسیر آن در فضا به این صورت است که حرکت جوهری به‌شکل سیالیت و پویایی فضا و تشکیک به‌صورت سلسله‌مراتب در فضا و درون‌گرایی باعث ایجاد وحدت فضا و یکی شدن با بافت شهری پیرامون خودش می‌شود و محاکات صدرایی شکل‌گیری این وحدت در فضاهای شهری است که فراتر از واژۀ ممیسس (تقلید) با اتصال خیال هنرمند طراح با عالم مثال و محاکات از این عالم، این فضای معماری یا شهری یکپارچه ظهور می‌یابد.
نوع مطالعه: پژوهشي |
موضوع مقاله:
جايگاه حکمت نظری و عملی اسلام در معماری و شهرسازی
دریافت: 1401/3/12 | پذیرش: 1401/11/16 | انتشار: 1402/2/11
دریافت: 1401/3/12 | پذیرش: 1401/11/16 | انتشار: 1402/2/11
فهرست منابع
1. ۱-اردلان، نادر.۱۳۸۰. حس وحدت. ترجمۀ حمید شاهرخ. اصفهان: نشرخاک.
2. ۲-اعوانی، غلام‌رضا. ۱۳۷۵. «مبادی مابعدالطبیعه». در مجموعه مقالات. تهران: حکمت و هنر معنوی.
3. ۳-الیاده، میرچا. ۱۳۹۱. مقدس و نامقدس. ترجمۀ بهزاد سالکی. تهران: انتشارات علمی و فرهنگی.
4. ۴-انصاریان، زهیر. ۱۳۸۵. «بازشناسی عناصر فلسفۀ هنر بر پایۀ مبانی حکمت صدرایی». مجله نقد و نظر. ۱۱ (۴۴).۲۲۰-۲۴۶.
5. ۵-آصفی، مازیار و شجاری، مرتضی و صفاسلخی خسرقی.۱۳۹۶. «حرکت تکاملی نفس آدمی در فضای مسجد بر مبنای آرای ملاصدرا (نمونۀ موردی: مسجد کبود تبریز)». کیمیای هنر. ۲۲ (۶). ۷۵ -۸۸.
6. ۶-تاجر، سعید. ۱۳۸۳. حکمت وجودی معماری با تأکید بر آرای صدرالمتألهین. رسالۀ دکتری. دانشکدۀ معماری دانشگاه شهید
7. بهشتی.
8. ۷-تقدیر، سمانه. ۱۳۹۶. «تبیین مراتب و فرایند ادراک انسان و نقش آن در کیفیت خلق آثار معماری بر اساس مبانی حکمت
9. متعالیه». مجلۀ پژوهش‌های معماری اسلامی. ۵ (۱). ۴۸-۶۷.
10. ۸-رضایی، محمود. ۱۳۹۳. آنالوطیقای طراحی: بازنگری انگاره‌ها و پنداره‌ها در فرایند طراحی فرم و فضای معاصر. تهران: دانشگاه
11. آزاد تهران مرکزی.
12. ۹-سلطان‌زاده، حسین. ۱۳۸۰. بازارهای ایرانی. تهران: دانشگاه شهید بهشتی.
13. ۱۰-سلیمانی شیجانی، زینب و خاکپور ، مژگان و رییس سمیعی، محمدمهدی. ۱۳۹۳. «بازنگری اصول و اهداف معماری ایرانی با
14. استفاده از نظرگاه فکری ملاصدرا». نقش‌جهان. ۴ (۱): ۵۷-۶۴.
15. ۱۱-خامنه‌ای، سید محمد. ۱۳۸۳. حکمت متعالیه و ملاصدرا. تهران: بنیادحکمت اسلامی صدرا.
16. ۱۲-رئیسی سمیعی، محمدمهدی. ۱۳۸۳. تأویل و کاربرد نظریۀ مراتب وجود در معماری. رسالۀ دکتری. دانشکدۀ
17. معماری دانشگاه شهید بهشتی.
18. ۱۳-شفیع‌زاده، اسدالله و کوهی گیگلو، توکل و عباس‌زاده، فاضل. ۱۳۹۷. «تطبیق مفهوم حرکت جوهری ملاصدرا با
19. قواعد گره‌سازی در هنر اسلامی بر مبنای رویکرد وجود تطبیق هم‌ارزی». فصلنامۀ عرفان اسلامی. ۱۵ (۵۸). ۳۰۷-۳۲۴.
20. ۱۴-شولتز،کریستیان نوربرگ. ۱۳۸۶. معنا در معماری غرب. ترجمۀ مهرداد قیومی بیدهندی. تهران: فرهنگستان هنر.
21. ۱۵-شیرازی، صدرالدین محمد. ۱۳۴۲. المشاعر. ترجمۀ بدیع‌الملک میرزا عمادالدوله و ترجمه و مقدمه و تعلیقات فرانسوی از
22. هانری کربن. تهران: انیستیتو ایران و فرانسه.
23. ۱۶-شیرازی، صدرالدین محمد. ۱۳۴۶. الشواهد الربوبیه. تصحیح و تعلیق: سید جلال‌الدین آشتیانی. مشهد: بوستان کتاب.
24. ۱۷-شیرازی، صدرالدین محمد. ۱۳۵۸. الوااردات القلبیه فی معرفه الربوبیه. ترجمۀ احمد شفیعی‌ها. تهران: انجمن حکمت و فلسفۀ ایران.
25. ۱۸-شیرازی، صدرالدین محمد. ۱۳۸۳. الحکمه المتعالیه فی الاسفار العقلیه الاربعه. تحقیق و تنظیم: علی‌اکبر رشاد. تهران:بنیاد حکمت اسلامی صدرا.
26. طاهری، جعفر. ۱۳۸۸. «نگاهی به سیر آرا و عقاید دربارۀ نظریۀ محاکات». ادب‌پژوهی. ۳ (۱۰). ۲۰۷-۲۲۶.
27. فراستخواه، مسعود. ۱۳۹۵. روش تحقیق کیفی در علوم اجتماعی با تأکید بر نظریۀ بر پایه (گراندد تئوری). تهران: نشر آگاه.
28. کربن، هانری. ۱۳۹۳. ملاصدرا: فیلسوف و متفکر بزرگ اسلامی. ترجمۀ ذبیح‌الله منصوری. تهران: جاویدان.
29. مداحی، جواد و حسینی‌زاده، سیدعلی و داوودی، محمد .۱۳۹۶. «سطوح خلاقیت بر اساس حکمت متعالیه». مطالعات
30. اسلام و روان‌شناسی. ۱۱ (۲۰). ۵۹-۸۷.
31. ۲۳معماریان، غلامحسین. ۱۳۸۶. سیری در مبانی نظری معماری. تهران: سروش دانش.
32. معماریان، غلامحسین و رنجبر کرمانی، علی‌محمد. ۱۳۹۰. معماری ایران. تهران: سروش دانش.
33. مهدوی‌نژاد، محمدجواد و ناگهانی، نوشین. ۱۳۹۰. «مفهوم حرکت در معماری معاصر ایران». نشریۀ مطالعات شهر ایرانی
34. اسلامی. ۱ (۳). ۲۱-۳۴.
35. میردامادی، سید محمدحسین و بیدهندی، محمد و صادقی حسن‌آبادی، مجید. ۱۳۹۸. «بررسی تأثیر مبانی و اندیشه‌های
36. ملاصدرا بر معنای متن». فصلنامۀ اندیشۀ دینی. ۱۹ (۲). ۲۱-۳۴.
37. نصر، سیدحسین. ۱۳۸۹. هنر و معنویت اسلامی. ترجمۀ رحیم قاسمیان. تهران: نشرحکمت.
38. نقره‌کار، عبدالحمید. ۱۴۰۰. آفرینش هنری بر مبنای حکمت قرآنی و متعالیه. تهران: هنرهای صناعی اسلامی.
39. Ansarian, Zaheer. 2006. Recognizing the elements of philosophy of art based on the principles of Hikmat Sadrai. Naqd Va Nazar Journal of Philosophy & Theology,11(44).
40. Ardalan, Nader,and Bakhtiar,Laleh. 2002. Hes-e Vahdat[The sence of unity:The sufi tradition inpersianarchitecture].TranslatedtoFarsiby Shahrookh,A.Tehran:NashreKhak.(Original work published in 1973).
41. Awani,Ghulam.Reza.1996Our principles are the dimension of nature, wisdom and spiritual art. Collection of Articles,317-326.
42. Bachelard, Gaston. 1994.The Poetics of Space.Boston:Beacon Press.
43. Corbin,Henry.1993.Mulla Sadra is a great Islamic philosopher and thinker. Translated by Zabih.Allah.Mansouri. 2014.Tehran:Javidan.
44. Deleuze, Gilles.1994.Difference and Repetition.Britain:The Athlone Press.
45. Eliade, Mircea.1959. The sacred and the profane; the nature of religion,1959. Translated by Behzad, Saleki. 2012. Tehran: Scientific Cultural Publications
46. Falahat, Somaiyeh.2018.Cities and Metaphors.London AND NEW YORK:Routledge.. [DOI:10.4324/9781315851754]
47. Farasatkhah, Massoud.2016.Qualitative research method in social sciences with emphasis on grounded theory,Tehran: Aghah Publishing.
48. Forty, Adrian.2000.Words and Buildings.London:Thamas & hundson ltd.
49. Heidegger, Martin.1971.Poetry Language,Thought.New York:Harper and Row.
50. Kamalizadeh, Tahereh.2018. Analysis of Mulla Sadra s'Method In Compiling Works: Herald Thomson Reuters Web of Science NAMSCA,4.
51. Khameneyi,Mohammad(2004)Molla-sadra and Hekmate-mota-alieh,Tehran:Sadra Islamic Philosophy Foundation.
52. Lefebvre, Henri.1991.The production of space.Oxford: Oxford Blackwell.
53. Maddahi ,Javad,Seyyed Ali Hossenizadeh,Mohammad Davoudi and fathAlikhani. (2017). Levels of creativity based on transcendental wisdom. Studies in Islam and Psychology, 11(20), 59-87.
54. Mahdavinejad,Mohammad,and Nooshin Nagahani.(2011).Expression of Motion Concept in Contemporary Architecture of Iran. JOURNAL OF STUDIES ON IRANIAN ISLAMIC CITY, 1(3), 21-34. [Persian
55. Memarian,GholamHossein RanjbarKermani,AliMohammad. 1390. Iran's architecture. Tehran: Soroush Danesh.
56. Memariyan,GholamHossein.1386. Alookatthetheoreticalfoundationsof architecture. Tehran: Soroush Danesh Publications.
57. Mirdamadi, Seyed Mohammad ,Hossein Bidhindi, Mohammad Sadeghi Hasanabadi, Majid. 2020.Investigating the Influence of Mulla Sadra's principles and Thoughts on text meaning, Journal of Religious Thought19(2):21-34.
58. Nasr,Seyed Hossein,2010, Islamic Art and Spirituality(R,Ghasemiyan, trans) Tehran: Hekmat Publication.
59. Noghrekar,Abdol Hamid.2021. Islamic wisdom in the Creation of Works of Neo and Urbanism. Tehran : Soroush.
60. Ponty, Merleau.2004.The World Perception.London:Routledge.
61. Reis Samii, Mohammad Mehdi 2007. Interpretation and application of the theory of existence in architecture.
62. Rezaei,Mahmud. 2020.Reviewing Design Process Theories: Discources in Architecture, Urban Design and Planning Theories.Singapore:Springer. [DOI:10.1007/978-3-030-61916-9]
63. Rezaei,Mahmud.2014.Design Analytica(Reviewing Theories and concepts in contemporary design process of form and space. Tehran: Central Tehran Branch, Islamic Azad University
64. Schultz,Christian Nurberg,2007,Meaning in Western Architecture,(M.Qayyumi Bidhendi, trans)Tehran: AcademyArt .
65. Shafizadeh,Assadollah, Tavakol Koohi Gigloo, and Fazel Abbasszadeh. (2018). Adaptation of Mulla Sadras concept of immobile motion with the rules of "knotting" in Islamic art based on the existence equivalence matching. RELIGION & MYSTICISM, 15(58), 307-325.
66. Shajari,Maziar, Safa Salkhi khasraghi,and Morteza Asefi.(2017). Perfection Movement of the Soul of Man in Mosque Space on the Basis of Mulla Sadra's Views Case Study: Tabriz Blue Mosque. Kimiya-ye-Honar, 6(22),75-88.
67. Shirazi (Mulla Sadra), Muhammed Ibn Ibrahim.1963. Al-Mashair.Translated by Emad-Al-Doleh, Badi-Al Malek-Mirza, and Corbin, Henry,Tehran:IFRI.
68. ___, 1967.Al-Shawahid al-rububiyyah. Edited by Seyyed-Jalal-Aldin,Ashtiyani.Mashhad: Bustaneketab.
69. ___, 1979.Al-waridat al-qalbiyyah. Translated by Ahmad Shafiiha Tehran: Iranian Research Institute of Philosophy
70. ___, 2004.Al - Hikmat al - muta'aliyah fi' L- Asfar al - araba' a al - aqliyyah,]Trancendent wisdominFour travels[,Edited by Reshad,Ali-Akbar,Tehran:Sadra Islamic Philosophy Foundation.
71. Simon,O Meara.2007.space and Muslim urban life:at the Labyrinth of Fez.Uk:Routledge. [DOI:10.4324/9780203947074]
72. Soleimani sheijani, Zeinab,Mojgan Khakpour,and Mohammad Mehdi Reis samii.(2014). A Review on the principles and objectives of contemporary architecture in Iran from Mulla Sadra's point of view. Tarbiat Modares University Press Naqshejahan,4(1),57-64.
73. Sultanzadeh, Hussein 1380. Iranian Bazaar.Tehran: Shahid Beheshti University.
74. Taghdir, Samaneh. (2017). Explaining the human perception levels and process and its role in the quality of creation of architectural works Based On Transcendent Wisdom. Journal of Researches in Islamic Architecture, 5(1), 48-67.
75. Taheri,Mohammad.(2009). A Short History of Outlooks on Mimesis.Adab pazhuhi:3(10),207-226.
76. Tajer,Saeed.1383. Existential wisdom of architecture with emphasis on the views of Sadr AlMotalehin.
ارسال پیام به نویسنده مسئول
| بازنشر اطلاعات | |
 |
این مقاله تحت شرایط Creative Commons Attribution-NonCommercial 4.0 International License قابل بازنشر است. |
Journal of Researches in Islamic Architecture is licensed under a Creative Commons Attribution-ShareAlike 4.0 International License.
