دوره ۱۲، شماره ۳ - ( ۷-۱۴۰۳ )
جلد ۱۲ شماره ۳ صفحات ۳۵-۱۹ |
برگشت به فهرست نسخه ها
Download citation:
BibTeX | RIS | EndNote | Medlars | ProCite | Reference Manager | RefWorks
Send citation to:
BibTeX | RIS | EndNote | Medlars | ProCite | Reference Manager | RefWorks
Send citation to:
Sekhavat M, vasigh B. (2024). Evaluating the effective criteria for reminiscence in the direction of recreating the cultural-ritual square of Pir Rudband of Dezful. JRIA. 12(3), 19-35. doi:10.61186/jria.12.3.2
URL: http://jria.iust.ac.ir/article-1-1693-fa.html
URL: http://jria.iust.ac.ir/article-1-1693-fa.html
سخاوت مریم، وثیق بهزاد. ارزیابی معیارهایِ موثر بر خاطره‌انگیزی در راستای بازآفرینی میدان فرهنگی- آئینی پیر رودبند دزفول پژوهش‌هاي معماري اسلامي ۱۴۰۳; ۱۲ (۳) :۳۵-۱۹ ۱۰,۶۱۱۸۶/jria.۱۲.۳.۲
مریم سخاوت* 
۱، بهزاد وثیق۲
۱، بهزاد وثیق۲
۱- دانشکده فنی مهندسی، موسسه آموزش عالی آل طه، تهران، ایران.
۲- گروه معماری، دانشکدۀ معماری، دانشگاه صنعتی جندی شاپور دزفول، دزفول، ایران.
۲- گروه معماری، دانشکدۀ معماری، دانشگاه صنعتی جندی شاپور دزفول، دزفول، ایران.
چکیده: (۱۵۵۰ مشاهده)
محدودۀ پیرِ رودبند در شهر دزفول از گذشته محل تجمع هرسالۀ مردم دزفول در برگزاری آیین‌های محرم بوده و به لحاظ کالبدی و طبیعی از مؤلفه‌های خاطره‌انگیز و هویت‌بخش دزفول است. مسیرهای این سنت دیرینه در بافت قدیم در حال حاضر جوابگوی حرکت دسته‌های عزاداری نبوده و در بعضی نقاط فضاهایی به این مسیرها افزوده‌شده ولی بازهم جوابگوی شرایط فعلی نگردیده و شهر را به لحاظ اجتماعی، فرهنگی و عبور و مرور دچارِ مشکلات و تنگناهایی ساخته است. هدف کلی این تحقیق بررسیِ معیارهای خاطره‌انگیز و هویت‌بخش در راستای بازآفرینی این میدان به‌عنوان نقطۀ عطف مهمی در جهتِ پاسخگویی به نیازهای امروزین زندگی و فعالیت در سطح مجموعه، بافت پیرامون و شهر دزفول است. سوال اصلی تحقیق این است که میدان رودبند دارای چه زمینه‌های خاطره‌ای-آئینی مشترکی بین مردم است؟ و در جهت کیفیت و هویت‌بخشی این میدان چه راهکارهای کالبدی اولویت دارد؟ تا با شفاف‌سازی چارچوب نظری و کالبدی این کیفیت، بتوان به طراحان شهری در جهت بهبود ارتباط شهروندان با این فضای شهری یاری رساند. این پژوهش از نوع کاربردی و روش تحقیق توصیفی-تحلیلی و مبتنی بر آمار استنباطی است، در این پژوهش در مرحلۀ اول با مطالعۀ متون مرتبط با هدف پژوهش ابعاد و معیارهای عمومی حفظ هویت و خاطرۀ جمعی در محیط‌های شهری استخراج گردیده و نظرات کاربران در خصوص عوامل محیطی مؤثر بر خاطره‌انگیزی در قالب پرسشنامه جمع‌آوری و با استفاده از نرم‌افزار SPSS تحلیل گردیده است. نتایج تحقیق بیانگر آن است که حوزۀ معنا به‌عنوان مهم‌ترین حوزۀ هویت‌بخش و خاطره‌ساز از نظر کاربران فضا شناسایی‌شده و حوزه‌های فعالیت و کالبد در درجۀ بعدی اهمیت قرار گرفته‌اند. همین طور در جهت تبیین راهکارهای کالبدی ارتقای هویت و خاطرۀ جمعی محدودۀ پیر رودبند و کیفیت فضاها از طریق اقدامات آینده، چهار دسته راهکار طراحی شهری و معماری، بهبود تسهیلات و مبلمان شهری، برنامه‌ریزی کاربری زمین و اقدامات ترافیکی تعریف شدند که پیشنهادهای کاربران فضا به ترتیب اهمیت، راهکارهای ترافیکی بیشترین میزان اهمیت و سپس به ترتیب راهکارهای معماری و طراحی شهری، بهبود تسهیلات و مبلمان شهری، برنامه‌ریزی کاربری زمین قرارگرفته‌اند.
فهرست منابع
۱. ابراهیمی، محمدحسن. ۱۳۸۸. میدان، فضاهای تعریف نشده شهرهای ایرانی. هویت شهر ۳ (۴): ۱۰۷-۱۲۰.
۲. پورجعفر، محمدرضا، حسنعلی پورمند، حسین ذبیحی، لیلاسادات هاشمی دمنه، و محسن تابان. ۱۳۹۰. پدیدارشناسی هویت و مکان در بافت های تاریخی. مطالعات شهر ایرانی اسلامی ۱(۳): ۱۱-۲۰.
۳. حقیر، سعید، و یلدا شوهانی‌زاد. ۱۳۹۰. چگونگی ارتقای جایگاه گورستان‌ها در جوانب فرهنگی و اجتماعی توسعه پایدار شهری در ایران (با رویکرد به نقصان دستور کار ۲۱ مصوب سازمان ملل متحد در عدم توجه به امر تنوع فرهنگی). باغ نظر ۸ (۱۷): ۸۱-۹۴.
۴. حکمت‌فر، محمدحسین. ۱۳۸۱. زیارت بقاع متبرکه دزفول. دزفول: دارالمؤمنین.
۵. خستو، مریم، و نوید سعیدی رضوانی. ۱۳۸۹. عوامل موثر بر سرزندگی فضاهای شهری, خلق یک فضای شهری سرزنده با تکیه بر مفهوم «مرکز خرید پیاده». هویت شهر ۴ (۶): ۶۳-۷۴.
۶. درکتانیان، غلامرضا. ۱۳۸۸. سال حزبی در دزفول به روایت اسناد. مطالعات تاریخی (۲۴): ۷۹-۱۰۷.
۷. سلطانی، علی، و احمدعلی نامداریان. ۱۳۸۹. بررسی تاثیر نیروهای مختلف در شکل‌گیری فضای شهری. هویت شهر ۴ (۷): ۱۲۳-۱۳۰.
۸. سلطانی، علی، ابراهیم زرگری مرندی، احمدعلی و نامداریان. ۱۳۹۲. شکل‌گیری، تقویت و مانایی خاطره در فضاهای شهری، نمونه موردی محور شهید چمران شیراز. مسکن و محیط روستا ۳۲ (۱۴۱): ۸۷-۹۸.
۹. سلطانی، لیلا، علی زنگی‌آبادی، و مهین نسترن. ۱۳۹۰. برنامه‌ریزی شهری در جهت ارتقای هویت ایرانی اسلامی زنان با تأکید بر نقش محله‌های شهری. مطالعات شهر ایرانی اسلامی ۱ (۴): ۲۹-۳۶.
۱۰. قاسمی اصفهانی، مروارید. ۱۳۹۴. اهل کجا هستیم؟ (هویت‌بخشی به بافت‌های مسکونی). تهران: روزنه.
۱۱. گلکار، کوروش. ۱۳۸۰. مولفه‌های سازنده کیفیت طراحی شهری. صفه ۱۱ (۳۲): ۳۸-۶۵.
۱۲. لطفی، سهند. ۱۳۹۰. بازآفرینی شهری فرهنگ مبنا: تأملی بر بُن‌مایه‌های فرهنگی و کُنش بازآفرینی. هنرهای زیبا: معماری و شهرسازی ۳ (۴۵): ۴۹-۶۲.
۱۳. منتظری، محمد,۱۳۸۷. شهر من دزفول. تهران: ارجمند.
۱۴. میرمقتدایی، مهتا. ۱۳۸۸. معیارهای سنجش امکان شکل‌گیری، ثبت و انتقال خاطرات جمعی در شهر. هنرهای زیبا -(۳۷): ۵-۱۶.
15. Balsas, C. J. T. 2004. Measuring the Livability of an Urban Center: An Exploratory Study of Key Performance Indicators. Planning Practice and research (JPPR) 19 (1):101-110. [DOI:10.1080/0269745042000246603]
16. Canter, D.v. 1977. The Psychology of Place. London: The Architecture Press.
17. Darkatanian, Gholamreza. Party year in Dezful according to Documents. Historical Studies (24): 79-107.
18. Downing, F. 2003. Transcending Memory: Remembrance and The Design of Place. Design Studies 24(3): 213-235. [DOI:10.1016/S0142-694X(02)00053-4]
19. Ebrahimi, M. H. 2009. Meydan: Indeterminate Urban Spaces in Iranian Cities. HoviateShahr 3(4): 107-120.
20. Gehl, J. 1987. Life between Buildings. Van Nostrad Reinhold Press.
21. Ghasemi Esfahani, Morvarid. 2015. Where are we from? (Giving Identity to Residential Contexts). Tehran: Rouzaneh.
22. Golkar, K. 2001. Components of Urban Design Quality. Soffeh 11(32): 38-65.
23. Haghir, Saeed, and Yalda SHohanizad. 2011. Promoting Role of Cemeteries in Social and Cultural Aspects of Sustainable Urban Develomen in Iran. Bagh-e Nazar 8(17): 81-94.
24. Hekmatfar, Mohammadhossein. 2002. Pilgrimage to the blessed Bekaa of Dezful. Dezful: Darul Mominin.
25. Khastou, M., and N. Saeidi Rezvani. 2010. The Effective Factors on Urban Spaces Vitality (Creating A Lively Urban Space with Emphasizing the Concept "Pedestrian Mall"). HoviateSHahr 4(6): 63-74.
26. Lotfi, Sahand. 2011. Culture-led Regeneration: A Reflection upon Cultural Fundaments and the Act of Regeneration. Journal of Fine Arts: Architecture and Urbanism 3 (45): 49-62
27. MirmoghtadAaee, M. 2009. The Criteria for Evaluation of Formation, Remembering and Recording of Collective Memory. Honar-Ha-Ye-Ziba -(37): 5-16.
28. Montazeri, Mohammad. 2008. My City is Dezful. Tehran: Arjmand.
29. Montgomery, J. 1998. Making A City: Urbanity, Vitality and Urban Design. Journal of Urban Design (JUD) 3 (1): 93-116. [DOI:10.1080/13574809808724418]
30. Montgomery, J. 2003. Cultural Quarters as Mechanisms for Urban Regeneration. Part1: Conceptualizing Cultural Quarters. Planning Practice and Research 18 (4): 293-306. [DOI:10.1080/1561426042000215614]
31. O'Donnell, M.O. 2008. Urban Cultural Landscapes and The Spirit of Place. Icomos, Quebec: 77-hFCw-13.doc.
32. Pourjafar, Mohammad Reza, Hassanali Pormand, Hossein Zabihi, Leila Sadat Hashemi Demneh, and Mohsen Taban. 2011. Penomenology of Identity and Place in Historical Context. Journal of Studies on Iranian Islamic City 1(3): 11-20.
33. Punter, J. 1991. Participation in the Design of Urban Space. Landscape, Design (200): 24-27.
34. Relph, E. 1976. Place and Placelessness. London: Pion.
35. Sime, J. D. 1995. Creating Placesor Design Spaces. In: L.N. Groat (Ed.): Giving Places Meaning, London: Academic Press: 27-41.
36. Soltani, Ali, and Ahmad Ali Namdarian. 2011. An Investigation of Forces Influence on Urban Space Formation. HoviateShahr 4(7): 123-130.
37. Soltani, Ali, Zargari Marandi, Ebrahim, and Ahmad Ali Namdarian. 2013. Formation and Deep Impression in Urban Spaces (Case Study: Chamran Street in Shiraz). Housing And Rural Environment 32 (141): 87-98.
38. Soltani, Leila, Ali ZangAbadi, and Mahin Nastran. 2011. Urban Planning in Line with The Promotion of Iranian- Islamic Identity of Women with An Emphasis on The Role of Urban Quarters. Journal of Studies on Iranian Islamic City 1(4): 29-36.
39. Sternberg, E. 2000. An Integrative Theory of Urban Design. Journal of American Planning Associztion (JAPA) 66 (3): 265-278. [DOI:10.1080/01944360008976106]
40. Tuan, Y. F. 1977. Space and Place. Minncapolis: Univercity of Minncsota Press.
ارسال پیام به نویسنده مسئول
| بازنشر اطلاعات | |
 |
این مقاله تحت شرایط Creative Commons Attribution-NonCommercial 4.0 International License قابل بازنشر است. |
Journal of Researches in Islamic Architecture is licensed under a Creative Commons Attribution-ShareAlike 4.0 International License.
