دوره 12، شماره 3 - ( 7-1403 )
جلد 12 شماره 3 صفحات 75-56 |
برگشت به فهرست نسخه ها
Download citation:
BibTeX | RIS | EndNote | Medlars | ProCite | Reference Manager | RefWorks
Send citation to:
BibTeX | RIS | EndNote | Medlars | ProCite | Reference Manager | RefWorks
Send citation to:
Izadpour A, hamzenejad M, nasr T, Akhgar M A. (2024). Architectural Design Process Based on Transcendent wisdom, Investigating the effect of Mulla Sadra’s Basit al-Haqiqa rule on architectural design process. JRIA. 12(3), 56-75. doi:10.61186/jria.12.3.4
URL: http://jria.iust.ac.ir/article-1-1725-fa.html
URL: http://jria.iust.ac.ir/article-1-1725-fa.html
ایزدپور ابوذر، حمزه‌نژاد مهدی، نصر طاهره، اخگر محمدعلی. فرآیند طراحی معماری برمبنای حکمت‌متعالیه؛ بررسی تأثیر قاعده‌ی بسیط‌الحقیقه‌ی ملاصدرا بر فرآیند طراحی معماری پژوهش‌هاي معماري اسلامي 1403; 12 (3) :75-56 10.61186/jria.12.3.4
ابوذر ایزدپور1 
، مهدی حمزه‌نژاد* 2، طاهره نصر1 ، محمدعلی اخگر3
، مهدی حمزه‌نژاد* 2، طاهره نصر1 ، محمدعلی اخگر3
1- گروه معماری، دانشکده‌ی هنر و معماری، واحد شیراز، دانشگاه آزاد اسلامی، شیراز، ایران.
2- گروه معماری، دانشکده معماری و شهرسازی، دانشگاه علم و صنعت ایران، تهران، ایران.
3- گروه معارف، دانشکده‌ی علوم انسانی، واحد شیراز، دانشگاه آزاد اسلامی، شیراز، ایران.
2- گروه معماری، دانشکده معماری و شهرسازی، دانشگاه علم و صنعت ایران، تهران، ایران.
3- گروه معارف، دانشکده‌ی علوم انسانی، واحد شیراز، دانشگاه آزاد اسلامی، شیراز، ایران.
چکیده: (1404 مشاهده)
بساطت وجودیِ معماری می‌تواند تلائم و هماهنگی بین عرصه‌ی محیط زندگی انسان (معماری)، عرصه‌ی درون و نفس انسان (عرصه انسان‌شناختی و خودشناسی) و عرصه‌ی هستی و واقعیت (عرصه‌ی هستی‌شناختی) را برقرارسازد؛ و این مهم در بستر حکمت‌متعالیه، خصوصا قاعده‌ی «بسیط‌الحقیقه» ساری و جاری است. این‌مقاله به‌طورخاص در زمینه‌ی دانش فرآیند طراحی معماری انجام گردیده و در پی بررسیِ نحوه‌ی تأثیر این حکمت بر فرآیند طراحی معماری است و با استفاده از متدولوژی استدلال منطقی و تحلیل محتوای کیفی و مطالعه‌ی اسناد کتابخانه‌ای و نیز با هدف حصول روشی معرفت‌شناسانه و هستی‌شناسانه، در ابتدا مروری بر فرآیندهای طراحی معماری موجود و استخراج مؤلفه‌های مربوطه دارد؛ پس از آن با بررسی مبانی حکمت‌متعالیه، جهت شناخت‌شناسی صدرایی گام بر می‌دارد و اقدام به تطبیق مؤلفه‌های بدست‌آمده با مؤلفه‌های متناظر در مدل‌های فرآیند طراحی معماری کرده و سپس چگونگی تأثیر مبانی اخذشده از حکمت‌متعالیه بر روی فرآیندهای طراحی را بیان می‌دارد. نتیجه آنکه بساطت نفس نسبت‌به قوای مادونش، محاط در بساطت «واجب‌الوجود» نسبت‌به کل نظام هستی است و ازآنجا که معماری نیز فعلِ قوای نفس ازجمله قوه‌ی خیال می‌باشد؛ محاط در بساطت نفس مطرح می‌گردد و این مهم در بستر قاعده‌ی «بسیط‌الحقیقه‌ی» ملاصدرا رخ می‌دهد و پیامد آن فرآیند طراحی صدرایی است؛ لذا می‌توان گفت؛ آنچه تاکنون، در فرآیندهای طراحی رایج مسکوت‌مانده؛ بحث نفس و نحوه‌ی تأثیر آن بر مدل‌های موجوداست که می‌تواند به‌روندِ افقی مدل‌های فرآیندطراحیِ موجود، سیری عمودی از عالم ماده به خیال و عقل ببخشد.
نوع مطالعه: پژوهشي |
موضوع مقاله:
اصول راهبردی و راهکارهای عملی در معماری و شهرسازی اسلامی
دریافت: 1402/9/17 | پذیرش: 1403/6/16 | انتشار: 1403/10/8
دریافت: 1402/9/17 | پذیرش: 1403/6/16 | انتشار: 1403/10/8
فهرست منابع
1. ابراهیمی‌دینانی، غلام‌حسین. 1381. عالم خیال. خردنامه‌نامه صدرا (28): 18-13.
2. ابن‌عربی، محیی‌الدین‌بن‌عربی. 1946م. فصوص‌الحکم. قاهره: دار احیاء الکتب العربیه.
3. ادیبی، علی‌اصغر، و مهرداد کریمی‌مشاور. 1389. بررسی تأثیر آموزش طراحی منظر به شیوه تکه‌انگاری. باغ نظر (15): 12-3.
4. ارشد ریاحی، علی، و صفیه واسعی. 1390. ارتباط مراتب وجود با مراتب ادراک ازنظر ملاصدرا. نشریه مطالعات اسلامی، فلسفه و کلام 86 (2): 45-9.
5. الکساندر، کریستوفر. 1398. یادداشت‌هایی بر ترکیب فرم. ترجمه‌ی سعید زرین‌مهر. تهران: روزنه.
6. آشتیانی، جلال‌الدین. بی‌تا. شرحی بر زادالمسافر. تهران: دفتر تبلیغات اسلامی.
7. باستانی، مهیار، و امیرسعید محمودی. 1397. روش‌های خلق ایده و کانسپت در فرآیند طراحی. هنرهای زیبا (22): 5-18.
8. برهانی‌فر، محمدحسن، و معصومه قربانی آندره‌سی. 1390. بررسی تطبیقی تشکیک وجود با وحدت شخصی وجود در حکمت‌متعالیه. حکمت و فلسفه (2): 135-157.
9. پروین‌پیروانی، لطیمه. 1381. نظرات صدرا درباره‌ی ادرک خیالی و عالم خیال. خردنامه صدرا (29): 87-95.
10. پیراوی‌ونک، مرضیه. 1388. همراه با صدرا در ساحت خیال و مرگ. متافیزیک (3و4): 113-130.
11. تقدیر، سمانه. 1396. تبیین مراتب و فرآیند ادراک انسان و نقش آن در کیفیت خلق آثار معماری براساس مبانی حکمت‌متعالیه. پژوهش‌های معماری اسلامی (14): 48-69.
12. تلمسانی، عفیف‌الدین. 1392. شرحی بر فصوص‌الحکم. مقدمه‌ی اکبر راشدی‌نیا. تهران: سخن.
13. جوادی‌آملی، عبدالله. 1375. رحیق مختوم، جلد 4. قم: اسراء.
14. حافظ‌شیرازی، محمد. 1386. دیوان حافظ. به‌اهتمام محمدقزوینی و قاسم‌غنی. تهران: انتشارات کتاب‌سرای نیک.
15. خیراللهی، مهران. 1392. دست‌نگاره‌های خیالی در فرآیند طراحی معماری. هویت شهر 7 (14): 71-82.
16. دهخدا، علی‌اکبر. 1377. لغت‌نامه‌ی دهخدا. تهران: مؤسسه‌ی انتشارات و چاپ دانشگاه تهران.
17. سعادتمند، مهدی، و علی بابایی. 1398. نسبت قاعده بسیط‌الحقیقه و کل القوی بودن نفس در حکمت صدرایی. اندیشه دینی دانشگاه شیراز (3): 60-43.
18. سینوی، برکت‌الله. 1398. تبیین و بررسی النفس فی وحدتها کل‌القوا ازمنظر صدرالمتألهین شیرازی. مجله بین‌المللی متافیزیکا (3): 145-131.
19. صدرالدین‌شیرازی، محمدبن‌ابراهیم. 1342. المشاعر. تصحیح هانری کربن. تهران: قسمت ایران‌شناسی انستیتو ایران و فرانسه.
20. ___________________. 1981م. الحکمه المتعالیه فی الاسفار الاربعه. بیروت: دار احیاء التراث العربی.
21. ___________________. 1362. المبدأ و المعاد. مترجم احمدابن‌الحسینی‌اردکانی، به کوشش عبدالله نورانی. تهران: مرکز نشر دانشگاهی.
22. ___________________. 1368. الحکمه المتعالیه فی الاسفار العقلیه الاربعه. قم: مکتبه المصطفی.
23. ___________________. 1375. الشواهدالربوبیه. ترجمه و تفسیر جواد مصلح. تهران: سروش.
24. ___________________. 1378. الحکمه المتعالیه فی الاسفار العقلیه الاربعه، جلد 8. طهران: الشرکه دارالمعارف الاسلامیه.
25. ___________________. 1382. الشواهد الربوبیه فی مناهج السلوکیه. تصحیح و تعلیق جلال‌الدین آشتیانی. قم: بوستان کتاب.
26. ___________________. 1428ق. الحکمه المتعالیه فی الاسفار الاربعه. قم: طلیعه النور.
27. ___________________. 1432ق. اسفار. قم: منشورات طلیعه‌ی نور.
28. عفیفی، ابوالعلاء. 1386. شرحی بر فصوص‌الحکم شیخ‌اکبر محی‌الدین بن عربی. ترجمه‌ی نصرالله حکمت. تهران: الهام.
29. علی‌آبادی، محمد، قاسم کاکایی، و محدثه غدیری‌نیا. 1391. واکاوی جایگاه خلاقیت هنری در حکمت صدرا باتکیه بر عالم امر و ابداع. خردنامه صدرا (69): 71-86.
30. علی‌تاجر، سعید. 1383. حکمت وجودی معماری با تکیه بر آراء صدرالمتألهین. استاد راهنما: هادی ندیمی، پایان‌نامه دوره‌ی دکتری، گروه معماری، دانشکده هنر و معماری، دانشگاه شهیدبهشتی.
31. گودینی، جواد. 1399. ارائه تعریفی کل‌گرا از فرآیند طراحی معماری. باغ نظر 17(91): 29-40.
32. لاوسون، برایان. 1384. طراحان چگونه می‌اندیشند (ابهام‌زدایی از فرآیند طراحی). ترجمه‌ی حمید ندیمی. تهران: مرکز چاپ و انتشارات دانشگاه شهید بهشتی.
33. لنگ، جان. 1386. آفرینش نظریه معماری. ترجمه‌ی علی‌رضا عینی‌فر. تهران: انتشارات دانشگاه تهران.
34. محقق داماد، سید مصطفی. 1381. نفس و خلاقیت‌های آن. خردنامه صدرا (28): 22-30.
35. مطهری، مرتضی. 1366. شرح مبسوط منظومه. جلد 1 و 2 و 3. تهران: حکمت.
36. مظفر، فرهنگ، هادی ندیمی، و ابوذر صالحی. 1396. هستی‌شناسی مکان تاریخی، تأملی هستی‌شناسانه در مکان تاریخی در پرتو اصالت وجود. پژوهش‌های معماری اسلامی (15): 20-33.
37. معین، محمد. 1388. فرهنگ فارسی. تهران: مؤسسه‌ی انتشارات امیرکبیر.
38. ناصرخاکی، حمید، و پیروز نوریان. 1390. بازنمایی الگوی فرآیند طراحی. صفه (54): 55-62.
39. نبی‌زاده، سیما. 1392. کانسپت، فرآیند طراحی در آثار معماران معاصر. مشهد: کسری.
40. ندیمی، حمید. 1378. جستاری در فرآیند طراحی. صفه (29): 94-103.
41. نقره‌کار، عبدالحمید، فرهنگ مظفر، و سمانه تقدیر. 1396. تناظر انسان و هستی در اندیشه اسلامی و بازتاب آن در معماری اسلامی. معماری و شهرسازی آرمان‌شهر (19): 93-79.
42. نگین تاجی، صمد، مجتبی انصاری، و حسنعلی پورمند. 1396. تبیین نسبت رابطه انسان و مکان در فرآیند طراحی معماری با رویکرد پدیدارشناسی. هنرهای زیبا 22 (4): 71-80.
43. Adibi, Ali Asghar, and Mehrdad Karimi Moshawer. 2010. A Study of the Collage Method in Landscape Architecture Education. Bagh-e Nazar (15): 3-12.
44. Afifi, Abul Alaa. 2007. A Commentary on the Fuss al-Hekam of Sheikh Akbar Mohi al-Din Ibn Arabi. Translated by Nasrullah Hekmat. Tehran: Elham.
45. Alexander, Christopher. 2019. Notes on Synthesis of Form. Translated by Saeed Zarinmehr. Tehran: Rozeneh.
46. Aliabadi, Mohammad, Qasem Kakai, and Muhaddese Ghadirinia. 2012. Analysis of the Place of Artistic Creativity in Sadra's Wisdom Based on the World of Matter and Innovation. Sadra's Wisdom Publication (69): 71-86.
47. Ali-Tajer, Saeed. 2004. The Existential Wisdom of Architecture Based on the Opinions of Sadr al-Mutalahin. Supervisor: Hadi Nadimi, PhD Thesis, Department of Architecture, Faculty of Art and Architecture, Shahid Beheshti University.
48. Arshadriahi, Ali, and Safiya Vasei. 2011. The Relationship between Levels of Existence and Levels of Perception According to Mulla Sadra. Islamic Studies, Philosophy and Kalam 86 (2): 9-45.
49. Ashtiani, Jalaluddin. No Date. Commentary on Zad al-Musafer. Tehran: Islamic Propaganda Office.
50. Bastani, Mehyar, and Amir Saeed Mahmoudi. 2018. Conceptualization Methods in the Design Process of Architecture. Journal of Fine Arts (22): 5-18.
51. Battisto, Dina, and Deborah Franqui. 2014. Linking Programming, Design and Post Occupancy Evaluation: A Primary Care Clinic Case Study. In Proceeding of the 2013 Architectural Research Centers Consortium (ARCC), Sprind Research Conference: 361- 369.
52. Borhanifar, Mohammad Hassan, and Masoumeh Ghorbani-Andresi. 2011. The Comparative Scrutiny of The Evolutional Existence and The Personal Unity of Existence In Transcendental Wisdom. Hikmat and Philosophy Quarterly (2): 135-157.
53. Cross, N. 2001. Designerly Ways of Knowing. Design Issues 17(3): 49-55. [DOI:10.1162/074793601750357196]
54. Danfulani, Babangida Idi . 2015. Concept of Creativity and Innovation in Architectural Design Process. International Journal of Information Technology and Management 6(1):16 - 20. [DOI:10.7763/IJIMT.2015.V6.566]
55. Dehkhoda, Ali Akbar.1998. Dehkhoda Dictionary. Tehran: University of Tehran Publishing and Printing Institute.
56. Demirbas, O. O., and H. Demirkan. 2003. Focus on Architectural Design Process through Learning Styles. Design Studies 24 (5): 437-456. [DOI:10.1016/S0142-694X(03)00013-9]
57. Ebrahimi Dinani, Gholam Hossein. 2002. Alam Khyal. Sadra Kheradnameh (28): 13-18.
58. Godini, Javad. 2020. Proposing a Holistic Definition of the Architecture Design Process. Bagh-e Nazar 17(91): 29-40.
59. Hafez Shirazi, Mohammad. 2006. Divan-e Hafez. Edited by Mohammad Qazvini and Qasem Ghani, Tehran: Nik Bookstore Publications.
60. Ibn Arabi, Mohi al-Din Ibn Arabi. 1946. Fuss al-Hekam. Beirut: House of Arab Heritage Revival.
61. Javadi Amoli, Abdullah. 1996. Rahiq Makhtoum, Fourth Volume. Qom: Israa.
62. Khairullahi, Mehran. 2013. Visionary Drawing in Architectural Design Process. City Identity 7(14): 82-71.
63. Lang, John. 2007. Creation Architectural Theory. Translated by Alireza Einifar. Tehran: University o Tehran Press.
64. Lawson, Brian. 2005. How Designers Think (Disambiguation of the Design Process). Translated by Hamid Nadimi. Tehran: Shahid Beheshti University Printing and Publishing Center.
65. Mohagheg Damad, Seyyed Mostafa. 2002. Soul and Its Creations. Khardname Sadra (28): 22-30.
66. Moin, Mohammad. 2009. Farhang Farsi. Tehran: Amirkabir Publishing House.
67. Motahari, Morteza. 1987. An Extended Description of the Poem, Volumes 1, 2 and 3. Tehran: Hikmat.
68. Muzafar, Farhang, Hadi Nadimi, and Abuzar Salehi. 2017. The Ontology of Historic Places: An Ontologyical Contemplation on Historic Places in the Light of the Doctrine of Principality of the Existence. Researches in Islamic Architecture (15): 20-33.
69. Nabizadeh, Sima. 2013. Concept, Design Process in Works of Contemporary Architects. Mashhad: Kasri.
70. Nadimi, Hamid. 1999. Research on Scenario-Based Design in Architecture. Soffeh (29): 94-103.
71. Naserkhaki, AbdolHamid, and Pirouz Noorian. 2011. Representation of the Pattern of the Design Process. Soffeh (54): 62-55.
72. Negintaji, Samad, Mojtabi Ansari, and HassanAli Pourmand. 2017. Explanation of The Relationship Between Human and Place in Architecture Design Process by A Phenomenological Approach. Journal of Fine Arts 22(4): 80-71.
73. Noqrekar, Abdol Hamid, Farhang Mozaffar, and Samaneh Taghdir. 2017. Communication of Man and Universe in Islam: The Reflection in Islamic Architecture, Based on Transcendent Wisdom. Armanshahr Architecture and Urbanization Journal (19): 79-93.
74. Parvin Pirvani, Latimeh. 2002. Molla Sadra's Comments about Imaginary Perception and the Imaginary World. Khardnameh Sadra (29): 87-95.
75. Piravivanak, Marzieh. 2009. Following Sadra in The Realm of Imagination and Death. Metaphysics (3-4): 30-113.
76. Saadatmand, Mehdi, and Ali Babaei. 2019. The Relation between "Simple Reality" Rule and "The Soul, Whole Faculties" in Sadra's Philosophy. Shiraz University's Religious Thought Quarterly (3): 43-60.
77. Sadr al-Din Shirazi, Mohammad Ibn Ebrahim. 1963. Al-Mashaeir. Edited by Henry Corbin. Tehran: Iranology Section of the Iran and France Institute.
78. _____________________________________. 1981. Al-Hikmat al-Muttaaliyyah fi al-Asfar al- Arba'ah. Beirut: Dar Ihya al-Trath al-Arabi.
79. _____________________________________. 1983. Al-Mabda and Al-Maad. Translated by Ahmad Ibn-Hosseini Ardakani. With the Efforts of Abdullah Noorani. Tehran: Academic Publishing Center.
80. _____________________________________. 1989. Al-Hikma al-Muttaliyyah in al-Asfar al-Aqliyyah al-Arba'ah. Qom: Al-Mustafa School.
81. _____________________________________. 1996. Al-Shawahd al-Ribubi'ah. Translated and interpreted by Javad Mosleh. Tehran: Soroush.
82. _____________________________________. 1999. Al-Hikmat al-Mu'taaliyyah fi al-Asfar al-Aqliyyah al-Arba'ah, Volume 8. Tehran: Al-Sharka Dar al-Ma'arif al-Islamiyya.
83. _____________________________________. 2003. Al-Shawahd al-Ribubi'ah fi Manahaj al-Salukiyy'ah. Corrected and revised by Jalaluddin Ashtianizad. Qom: Bostan Kitab.
84. _____________________________________. 2007. Al-Hikmat al-Muttaaliyyah fi al-Asfar al- Arba'ah. Qom: Taliyah al-Nur.
85. _____________________________________. 2011. Asfar. Qom: Manifests of the Advancement of Light.
86. Salama, Ashraf. 1995. Education Architectural in Trends New: Designing the Design Studio. N.C.: Tailored Text and Unlimited Potential Publishing, United States of America.
87. ____________. 2017. Appropriate Teaching and Learning Strategies for the Architectural Design Process in Pedagogic Design Studios. Frontiers of Architectural Research 6 (2): 204-217. [DOI:10.1016/j.foar.2017.03.002]
88. Sinavi, Barkatullah. 2019. An Explanation and Assessment of "The Soul in Its Unity is all Faculties" from Mulla Sadra' s Viewpoint. International Journal of Metaphysics (3): 131-145. [DOI:10.33864/MTFZK.2019.45]
89. Steadman, J.P. 2008. The Evolution of Designs: Biological Analogy in Architecture and the Applied Arts. Cambridge: Cambridge University Press.
90. Taqdir, Samaneh. 2017. Explaining the Human Perception Levels and Process and Its Role in The Quality of Creation of Architectural Works Based on Transcendent Wisdom. Islamic Architecture Research Quarterly (14): 48-69.
91. Telmesani, Afifoddin. 2013. A Commentary on Fuss al-Hekam. Introduction by Akbar Rashidinia. Tehran: Sokhan.
ارسال پیام به نویسنده مسئول
| بازنشر اطلاعات | |
 |
این مقاله تحت شرایط Creative Commons Attribution-NonCommercial 4.0 International License قابل بازنشر است. |
Journal of Researches in Islamic Architecture is licensed under a Creative Commons Attribution-ShareAlike 4.0 International License.
