دوره 13، شماره 1 - ( 1-1404 )
جلد 13 شماره 1 صفحات 0-0 |
برگشت به فهرست نسخه ها
Download citation:
BibTeX | RIS | EndNote | Medlars | ProCite | Reference Manager | RefWorks
Send citation to:
BibTeX | RIS | EndNote | Medlars | ProCite | Reference Manager | RefWorks
Send citation to:
Hamzehnejad M, Ranjbarkermani A, Amirabadi Farahani M. (2025). Healthy house patterns for the ideal status and reforming the status quo, (case study: Kashan City). JRIA. 13(1),
URL: http://jria.iust.ac.ir/article-1-1727-fa.html
URL: http://jria.iust.ac.ir/article-1-1727-fa.html
حمزه نژاد مهدی، رنجبر کرمانی علی محمد، امیرآبادی فراهانی مهدیه. الگوهای سلامت‌بخش مسکن برای حالت بهینه و اصلاح وضع موجود (نمونه‌موردی: شهرکاشان) پژوهش‌هاي معماري اسلامي 1404; 13 (1)
1- دانشکده معماری و شهرسازی، دانشگاه علم و صنعت، تهران، ایران.
2- دانشکده فنی و مهندسی، دانشگاه قم، قم، ایران.
3- دانشکده هنر و معماری اسلامی، دانشگاه بین‌المللی امام رضا(ع)، مشهد، ایران.
2- دانشکده فنی و مهندسی، دانشگاه قم، قم، ایران.
3- دانشکده هنر و معماری اسلامی، دانشگاه بین‌المللی امام رضا(ع)، مشهد، ایران.
چکیده: (195 مشاهده)
مسکن راه‌حل پناه انسان از شرایط ناسازگار طبیعی و تأمین آسایش و سلامت انسان است و در هر منطقه این الگو با حساسیت خاصی شکل می‌گیرد. عوامل مؤثر در طراحی مسکن کنونی، نیازهای انسان را به جنبه‌های کمّی و اقتصادی و شماری عامل‌های زیستی فروکاسته است. حال آن که از شرایط اولیه مسکن مطلوب، تأمین آسایش و ایجاد محیطی سالم برای انسان است و چنان به نظر می‌رسد که امروزه معماران این وظیفه را به پزشکان محول کرده‌اند. این در حالی است که در سامانه سنتی، با رویکردی کل‌نگر به مسائل، معماران از توصیه‌های طبی و دینی برای ساخت مسکن بهره می‌بردند و با آگاهی از عوامل محیطی و انسانی مؤثر بر سلامت جسم و به تبع آن سلامت روح و روان انسان، رعایت این موضوع از بدیهیات طراحی‌هایشان محسوب می‌شد. با توجه به بحران‌های گوناگون سلامت بازنگری آن الگوهای تجربه شده اولویت دارد. مسئله اصلی پژوهش یافتن الگوهای طراحی مسکن سلامت‌بخش در حالت ایده‌آل و اصلاح وضع موجود در اقلیم گرم و خشک است. هدف اصلی کشف ریشه‌های پزشکی فرم و الگوهای سلامت کالبد خانه است تا پس از امکان‌سنجی، تداوم این الگوها در کالبد مسکن مورد بررسی قرار گیرد. این پژوهش از گونه پژوهش کیفی با راهبرد تحلیلی و استدلال منطقی می‌باشد. شاخصه‌ها با رویکرد طب سنتی حاصل مطالعات تطبیقی و تفسیری طب و معماری با استناد به پژوهش‌های اخیر و مراجعه به پژوهشگران طب و معماری برای صحت‌سنجی بوده است. الگوها بر پایه نمونه‌پژوهی با بررسی طیفی از خانه‌های سنتی و معاصر کاشان و گزینش جنبه‌های سلامت‌بخش آنها طراحی شده‌اند. اقلیم گرم و خشک به دلیل فراگیری بخش اعظم کشور انتخاب شده است. نتایج پژوهش الگوهای سلامت بخش مسکن را در مقیاس شهری با دو متغیر الگوهای سویابی بلوک مسکونی و ساختار عرصه و اعیان برای حالت وضع بهینه شامل هفت الگو و اصلاح وضع موجود شامل نه الگو نشان می‌دهد. در مقیاس معماری عرصه‌بندی فضاهای مسکن شامل هشت الگوی بهینه و اصلاحی بر اساس عوامل محیطی حفظ سلامت -هوا، خواب و بیداری، حرکت و سکون نفسانی و جسمانی- انجام شده است. طراحی جزءفضاهای خانه برای دو حالت بهینه و اصلاحی در راستای الگوهای ارائه شده برای مقیاس شهری و معماری صورت گرفته است. این فضاها شامل الگوی فضای باز برای حیاط و بام، الگوی فضای سرپوشیده برای ایوان و تراس، الگوی فضای بسته برای اتاق نشیمن، اتاق خواب، آشپزخانه، حمام، آبریزگاه و پلکان می‌باشد.
نوع مطالعه: پژوهشي |
موضوع مقاله:
اصول راهبردی و راهکارهای عملی در معماری و شهرسازی اسلامی
دریافت: 1402/9/22 | پذیرش: 1403/7/29 | انتشار: 1403/10/8
دریافت: 1402/9/22 | پذیرش: 1403/7/29 | انتشار: 1403/10/8
فهرست منابع
1. ابن‌سینا، حسن بن عبدالله. 1366. قانون در طب، کتاب اول. ترجمه‌ی عبدالرحمن شرفکندی. تهران: سروش.
2. ابن‌سینا، حسن بن عبدالله. 1387. ترجمه و شرح حفظ‌الصحه شیخ‌الرئیس. عبدالکریم بن محمد یحیی قزوینی. تهران: دانشگاه علوم پزشکی ایران، مؤسسه مطالعات تاریخ پزشکی، طب اسلامی و مکمل.
3. ابوعلی‌سینا، شیخ الرئیس. 1392. قانون، جلد اول. ترجمه‌ی عبدالرحمن شرفکندی. چاپ چهاردهم. تهران: سروش.
4. امیرآبادی فراهانی، مهدیه، مهدی حمزه‌نژاد، و علی‌محمد رنجبرکرمانی. 1400 (الف). بازشناسی معماری مسکن سلامت‌بخش بر پایه طب سنتی نمونه‌موردی: مساکن اقلیم گرم و خشک. تاریخ پزشکی 13 (46): 1- 22.
5. امیرآبادی فراهانی، مهدیه، مهدی حمزه‌نژاد، و علی‌محمد رنجبرکرمانی. 1400 (ب). ارزیابی شاخصه‌های مسکن سلامت در کاشان؛ مطالعه موردی: سلامت هوا. مسکن و محیط روستا 40 (173): 3- 18.
6. امیرآبادی فراهانی، مهدیه، مهدی حمزه‌نژاد، و علی‌محمد رنجبرکرمانی. 1401. ارزیابی سطح سلامت مناطق مسکونی بر پایه طب سنتی؛ نمونه‌موردی: شهر کاشان. مسکن و محیط روستا 41 (180): 143- 157.
7. تقی‌زاده، کتایون، و مریم ملازاده یزدانی. 1397. نقش تدابیر اقلیمی مبتنی بر جابه‌جایی فصلی در طب سنتی بر سلامت انسان و تأثیر آن بر شکل‌گیری سازمان فضایی معماری مسکونی سنتی ایران. مطالعات معماری ایران 7 (14): 97- 122.
8. تنکابنی، محمد مؤمن. 1376 (923ه. ق.). تحفه حکیم مؤمن (تحفه المؤمنین). تهران: انتشارات کتابفروشی محمودی.
9. جرجانی، اسماعیل بن حسن. 1382. ذخیره خوارزمشاهی، کتاب سوم. تصحیح توسط محمدرضا محرری. تهران: فرهنگستان علوم پزشکی جمهوری اسلامی ایران.
10. حائری مازندرانی، محمدرضا. 1387. خانه، فرهنگ، طبیعت. تهران: مرکز مطالعاتی و تحقیقاتی شهرسازی و معماری.
11. حمزه‌نژاد، مهدی، و زهرا ثروتی. 1396. مقاله مؤلفه‌های طراحی بومی محیط به منظور تأمین سلامت انسان بر مبنای طب سنتی و اسلامی. پژوهش‌های معماری اسلامی 5 (4): 55- 79.
12. دهقانی تفتی، محسن، غلامحسین معماریان، فرهنگ مظفر، و محمدرضا شمس اردکانی. 1397. بازخوانی و تبیین مفهوم مزاجِ روان بر پایۀ علوم نوین در روان‌شناسی شخصیت؛ به سوی تدوین راهبردی بومی در ارزیابی زیبایی و ترجیحات محیطی. مطالعات معرفتی 3 (76): 425- 446.
13. رحمت‌نیا، علی رضا، و حامد حیاتی. 1402. نقش طب سنتی و فیزیولوژی انسانی در معماری حمام ایرانی. معماری اقلیم گرم و خشک
14. 11 (1): 103- 120.
15. رحیمی‌مهر، وحیده، حشمت‌اله متدین، و مهرزاد مهربانی. 1397. تبیین شواهد تاریخی مبنی بر تعامل معماری سنتی با طب سنتی. تاریخ پزشکی 10 (35): 80- 94.
16. رحیمی‌مهر، وحیده، و مهرزاد مهربانی. 1402. تبیین چگونگی تأثیر تصاویر در معماری داخلی بر سلامتی و درمان بر مبنای طب سنتی. کیمیای هنر ۱۲ (۴۶): 53- 66.
17. ساوجی، حکیم‌بن‌موسی‌علیرضا. 1391. حفظ‌الصحت و سیاست‌المدن. ترجمه‌ی وجیهه پناهی. تهران: المعی.
18. سازمان جهانی بهداشت. 1402. رهنمودهای مسکن و سلامت سازمان جهانی بهداشت. ترجمه‌ی مهدیه امیرآبادی فراهانی، مهدی حمزه‌نژاد، و مصطفی امیرآبادی فراهانی. قم: هدی.
19. شهری، جعفر. 1336. تحفه کاشف یا حکیم سرخانه. تهران: چاپ زندگی.
20. طاهری، جعفر. 1395. تدابیر اقلیمی محیط‌های مسکونی در طب دوره اسلامی. تاریخ علم 12(1): 17- 37.
21. عبداله‌زاده، محمدمهدی. 1394. معماری طبایع: تبیین رویکردی درباره نسبت انسان و محیط مصنوع بر مبنای چهارگانه‌ها. مطالعات معماری ایران 4 (8): 137- 156.
22. کریمی، غلامرضا. 1397. بهشت زندگی، زندگی بهشتی. قم: مؤسسه انتشاراتی امام عصر(عج).
23. Abdullahzadeh, Mohammad Mahdi. 2015. Temperamental Architecture: Creating an Architectural Approach Based on the Tetrad (The Four Elements, Temperaments, or Humors). Journal of Iranian Architectural Studies 4(8): 137-156.
24. Abu Ali Sina, Sheikh al-Rais. 2012. Law, Volume 1. Translated by Abdurrahman Sharafkandi. 14th Edition. Tehran: Soroush.
25. Amirabadi Farahani, Mahdieh, Mehdi Hamzenejad, and Ali Mohammad Ranjbarkarmani. 2021. Recognition of the Architecture of Health Housing Based on Traditional Medicine; Casestudy: Housing of the Hot and Dry Climate. Medical History 13 (46): 1-22.
26. Amirabadi Farahani, Mahdieh, Mehdi Hamzenejad, and Ali Mohammad Ranjbarkarmani. 2021. Evaluation of Health Housing Characteristics in Kashan; Case study: Air Health. Housing and Rural Environment 40(173): 3-18.
27. Amirabadi Farahani, Mahdieh, Mehdi Hamzenejad, and Ali Mohammad Ranjbarkarmani. 2022. An Analysis on the Level of Health in Residential Areas of Kashan. Housing and Rural Environment 41(180): 143-157.
28. Dehghani Tafti, Mohsen, Gholam Hosein Memarian, Farhang Mozaffar, and Mohammad Reza Shams Ardakani. 2018. Readout and Explanation of Concept of Temperaments Based on Modern Sciences in Personality Psychology, Toward a New Strategy for Evaluation of Environmental Aesthetics and Preferences. Cognitive Studies at Islamic University 3 (76): 425-446.
29. Haeeri Mazandarani, Mohammad Reza. 2017. House, Culture, Nature. Tehran: Urban Planning and Architecture Research Center of Iran.
30. Hamzenejad, Mehdi, and Zahra Sarvati. 2018. Environment Vernacular Designing Components to Provide Health for Human Based on Islamic and Traditional Medicine. Journal of Researches in Islamic Architecture 5(4): 55-77.
31. Ibn Sina, Hassan ibn Abdullah. 1987. Law in Medicine, First Book. Translated by Abdurrahman Sharafkandi. Tehran: Soroush.
32. Ibn Sina, Hassan ibn Abdullah. 2008. Translation and Description of the Health of Sheikh Al-Raees. Abdul Karim ibn Muhammad Yahya Qazvini. Tehran: Iran University of Medical Sciences, Institute of Medical History, Islamic and Complementary Medicine.
33. Jorjani, Ismae'el ibn Hassan. 2003. Book III of Khawrazmshahi Repository. Edited by Mohammad Reza Moharreri. Tehran: Academy of Medical Sciences of the Islamic Republic of Iran.
34. Karimi, Gholamreza. 2017. Paradise of Life, Heavenly Life. Qom: Emame-asr.
35. Rahimimehr, Vahideh, Heshmatollah Motedayen, and Mehrzad Mehrbani. 2018. Explaining Historical Evidence of the Interaction of Traditional Architecture with Traditional Medicine. Journal of Medical History 10(35): 80-94.
36. Rahimimehr, Vahideh, and Mehrzad Mehrbani. Explaining the Effect of Images in Interior Architecture on Health and Treatment Based on Traditional Medicine. Kimiay-e- Honar 12(46): 53-66. [DOI:10.61186/kimiahonar.12.46.53]
37. Rahmatnia, Ali Reza, and Hamed Hayati. 2023. The Role of Traditional Medicine and Human Physiology in Iranian Bath Architecture. Journal of Architecture in Hot and Dry Climate 11(1): 103-120.
38. Savoji, Hakim ibn Mousa Alireza. 2013. Health Care and Civil Politics. Translated by Vajiheh Panahi. Tehran: Almai.
39. Shahri, Ja'afar. 1957. The Gift of the Discoverer or Hakim Sarkhaneh. Tehran: Life.
40. Taghizadeh, Katayoun, and Maryam Mollazadeh Yazdani. 2019. The Impacts of Climatic (Seasonality) Strategies on Human Health in Traditional Medicine, and on the Spatial Organization of Traditional Residential Architecture. Journal of Iranian Architectural Studies 7(14): 97-122.
41. Taheri, Ja'afar. 2014. The Climatic Plans of Sustainable Environment in Islamic Medicine. Journal of History of Science 12(1): 17-37.
42. Tonekaboni, Mohammad Momin. 1997. Tohfeh Hakim Mu'min (Tohfat Al-Mu'minin). Tehran: Mahmoudi Bookstore.
43. WHO. 1985. WHO Healthy Cities Project: Promoting Health in the Urban Context. WHO Healthy Cities Paper: No.1.
44. WHO. 1988. Guidelines for Healthy Housing. Copenhagen: World Health Organization, Regional Office for Europe.
45. WHO. 2018. WHO Housing and Health Guidelines. Translated by Mahdieh Amirabadi Farahani, Mehdi Hamzehnejad, and Mostafa Amirabadi Farahani. Qom: Hoda.
ارسال پیام به نویسنده مسئول
| بازنشر اطلاعات | |
 |
این مقاله تحت شرایط Creative Commons Attribution-NonCommercial 4.0 International License قابل بازنشر است. |
Journal of Researches in Islamic Architecture is licensed under a Creative Commons Attribution-ShareAlike 4.0 International License.
