دوره 12، شماره 2 - ( 4-1403 )
جلد 12 شماره 2 صفحات 114-96 |
برگشت به فهرست نسخه ها
Download citation:
BibTeX | RIS | EndNote | Medlars | ProCite | Reference Manager | RefWorks
Send citation to:
BibTeX | RIS | EndNote | Medlars | ProCite | Reference Manager | RefWorks
Send citation to:
Khorsand R, Omranzadeh B, Motahar R. An analysis of high-rise constructi on in Iran: consequences, disadvantages and strategies (Criticizing the approval of the supreme council of urbanism and architecture of Iran regarding the location and criterias and regulations for the construction of high-rise buildings in the city of Tehran). JRIA 2024; 12 (2) :96-114
URL: http://jria.iust.ac.ir/article-1-1731-fa.html
URL: http://jria.iust.ac.ir/article-1-1731-fa.html
خورسند رامین، عمران زاده بهزاد، مطهر رضا. تحلیلی بر بلندمرتبه‌سازی در ایران: پیامدها، آسیب‌ها و راهبردها (بررسی و نقد مصوبه شورای‌عالی شهرسازی و معماری ایران پیرامون مکانیابی و ضوابط و مقررات ساخت بناهای بلندمرتبه در محدوده شهر تهران). پژوهش‌هاي معماري اسلامي. 1403; 12 (2) :96-114
دانشکده مهندسی معماری و شهرسازی دانشگاه علم و صنعت ایران، تهران، ایران
چکیده: (5458 مشاهده)
بلندمرتبه‌سازی از مسائل مورد مناقشه در حیطه نظر و عمل شهرسازی بوده و هست. موافقت‌ها و مخالفت‌هایی که برای آن وجود دارد و لزوم موضع‌گیری صحیح در این‌باره، ضرورت تحلیل و آسیب‌شناسی این مسئله را مشخص می‌نماید. آن‌چه که مسئله را در کشوری مانند ایران حساس‌تر می‌کند، مناسبات مربوط به هویت، فرهنگ و سبک زندگی اسلامی- ایرانی و باورهای اعتقادی و نسبت آن‌ها با بلندمرتبه‌سازی است. مصوبه شورای‌عالی شهرسازی و معماری ایران پیرامون مکانیابی و ضوابط و مقررات ساخت بناهای بلندمرتبه در محدوده شهر تهران (۱۴۰۰) و محتوای آن ضرورت پرداختن به این امر را دوچندان می‌نماید. لذا این سؤالات مطرح میشود که: بلندمرتبه‌سازی چه پیامدهایی را در ابعاد مختلف فیزیولوژیکی، اجتماعی، اقتصادی، حمل و نقلی و ترافیکی، زیست‌محیطی، کالبدی، و بصری در پی داشته و از منظر جهان‌بینی اسلامی، فرهنگ و فقه اسلامی چگونه ارزیابی میشود؟ مصوبه شورای‌عالی شهرسازی و معماری ایران چگونه به نتایج پژوهش‌های مختلف و ارزش‌ها و بایسته‌های جهان‌بینی اسلامی، فرهنگ اسلامی-ایرانی و فقه اسلامی در ارتباط با بلندمرتبه‌سازی توجه نموده است؟ چه راهبردها و راهکارهایی برای اجتناب از آسیب‌های بلندمرتبه‌سازی در کشور قابل پیگیری است؟ هدف پژوهش حاضر آن است تا ضمن بررسی تاریخچه بلندمرتبه‌سازی، با مراجعه به پژوهش‌های مختلف صورت گرفته در ارزیابی بلندمرتبه‌ها، با نگاهی هویتی و فرهنگی، تحلیل و تبیینی از پیامدهای بلندمرتبه‌سازی در کشور را ارائه نماید و از این رهگذار به نقد و بررسی مصوبه شورای‌عالی شهرسازی و معماری ایران بپردازد و در نهایت الزامات و راهبردهای مناسب در این زمینه را ارائه کند. نتایج پژوهش حاکی از آن است که بلندمرتبه‌سازی در درازمدت بر ضد اهداف اولیه خود عمل می‌کند و آثار منفی مختلفی در ابعاد گوناگون بر شهر و شهروندان تحمیل می‌کند. بررسی معیارها، اصول و ارزش‌های جهان‌بینی اسلامی، فرهنگ و سبک زندگی اسلامی-ایرانی و آرای فقهی نیز گویای آن است که بلندمرتبه‌سازی از جوانب مختلف در تعارض با آن‌ها قرار دارد و همین امر لطمات گسترده‌ای را در تعاملات اجتماعی، سبک‌زندگی، کیفیت زیستی افراد، و به خصوص بنیان خانواده برجای نهاده است. لذا توسعه و ترویج بلندمرتبه‌سازی منطقی نیست و علاوه بر آنکه سبب ارتقای کیفیات سکونت در شهر میشود؛ سبب تنزل آن نیز می‌گردد. بنابراین اقدام شورای‌عالی شهرسازی و معماری در تصویب مجوز بلندمرتبه‌سازی در تهران مثبت ارزیابی نمی‌شود و می‌تواند منشأ مشکلات بعدی باشد. مصوبه اخیر این شورا از باب رویکردهای نظری، ضرورت و اهداف، تحقق‌پذیری و ضمانت اجرا و محتوا محل اشکال است.
واژه‌های کلیدی: بلندمرتبه‌سازی، شهر ایرانی- اسلامی، جهان‌بینی‌اسلامی، شورای‌عالی شهرسازی و معماری، کیفیات زیست شهری
نوع مطالعه: پژوهشي |
موضوع مقاله:
تحلیل، آسيب شناسی و نقد آثار و مکاتب معماری و شهرسازی از منظر اسلامی
دریافت: 1402/10/2 | پذیرش: 1403/2/1 | انتشار: 1403/4/24
دریافت: 1402/10/2 | پذیرش: 1403/2/1 | انتشار: 1403/4/24
فهرست منابع
1. ۱- اراکی، محسن. 139۷. فقه عمران شهری، قم: مجمع الفکر الاسلامی.
2. ۲- امین زاده، بهناز. 1377. تأثیرات ساختمان های بلند بر محیط شهری (طرح پژوهشی)، دانشکده محیط زیست، دانشگاه تهران.
3. ۳- ایروانی، جواد و همکاران. 1390. فرهنگ روابط اجتماعی در آموزه های اسلامی، مشهد: انتشارات دانشگاه علوم اسلامی رضوی.
4. ۴- بحرینی، سید حسین. 1393. تجدد، فراتجدد و پس از آن در شهرسازی، تهران: انتشارات دانشگاه تهران.
5. ۵- بهزادفر، مصطفی؛ علی‌الحسابی، مهران و فتحی، سمیه. 1397. تدقیق و بازتعریف شاخصه‌های انسجام کالبدی- اجتماعی محله در مجموعه‌های مسکونی بلندمرتبه، فصلنامه مدیریت شهری، شماره 50، صص 255-237.
6. ۶- پیرنیا، محمدکریم. 1394. آشنایی با معماری اسلامی ایران، تهران: انتشارات غلامحسین معماریان.
7. ۷- جوادی آملی، عبدالله. 1394. مفاتیح الحیات، قم: انتشارات اسراء.
8. ۸- جوادی آملی، عبدالله. 1399. اسلام و محیط زیست، قم: انتشارات اسراء.
9. ۹- رئیسی، محمدمنان. 1397. معماری و شهرسازی مطابق با سبک زندگی اسلامی، انتشارات دانشگاه قم.
10. ۱۰- شجاعی، محمد؛ پولادی، پیمان. 1398. مطالعه ضرورت‌ها و چالش‌های بلندمرتبه‌سازی (مطالعه موردی: شهرستان چالوس)، فصلنامه جغرافیا و روابط انسانی، دوره 2، شماره 1، صص 149-132.
11. ۱۱- شماعی، علی؛ جهانی، رحمان. 1390. بررسی اثرات توسعه عمودی شهر بر هویت محله‌ای )مطالعه موردی: منطقه 7 تهران(، فصلنامه شهر ایرانی اسلامی، شماره 6، صص 82-73.
12. ۱۲- صادق‌زاده، اکبر. 1376. نقدی بر اندیشه ساختمان‌های بلند در ایران، نشریه جغرافیا و برنامه‌ریزی شهری، شماره 5، صص 117-101.
13. ۱۳- طباطبایی، سید محمد حسین. 1397. روابط اجتماعی در اسلام، ترجمه محمد جواد حجتی کرمانی، قم: مؤسسه بوستان کتاب.
14. ۱۴- عزیزی، محمدمهدی. 1377. ارزیابی اثرات کالبدی- فضایی برج‌سازی در تهران: محلات فرمانیه- کامرانیه، مجله هنرهای زیبا، شماره 4 و 5، صص 46-33.
15. ۱۵- عزیزی، محمدمهدی؛ ملک‌محمدنژاد، صارم. 1386. بررسی تطبیقی دو الگوی مجتمع‌های مسکونی متعارف و بلندمرتبه، مطالعه موردی: مجتمع‌های مسکونی نور(سئول) و اسکان تهران، نشریه هنرهای زیبا، شماره 32، صص 38-27.
16. ۱۶- عظیمی آقداش، محمد. 1394. ضوابط بلندمرتبه‌سازی: ویژه آزمون‌های نظام مهندسی (معماری و طراحی)، تهران: نوآور.
17. ۱۷- فردوسی، سجاد؛ سمیری، تارا؛ طبسی، ایمان. 1394. پیامدهای محیطی ناشی از افزایش تراکم و بلندمرتبه‌سازی در شهرها، فصلنامه مطالعات محیطی هفت حصار، شماره 12، صص 68-59.
18. ۱۸- فرهودی، رحمت‌اله؛ محمدی، علیرضا. 1380. تاثیر احداث ساختمان‌های بلندمرتبه بر کاربری‌های شهری مطالعه موردی مناطق 1، 2 و 3 شهر تهران، فصلنامه پژوهش‌های جغرافیایی، شماره 41، صص 82-71.
19. ۱۹- محمدزاده‌سقطی، شادی؛ حق‌لسان، محمود. 1395. نگاهی بر نقش بلندمرتبه‌سازی در تحقق‌پذیری توسعه پایدار شهری، کنفرانس بین‌المللی نخبگان عمران، معماری و شهرسازی، دوره اول، تهران.
20. ۲۰- مرتضی، هشام. 1387. اصول سنتی ساخت و ساز در اسلام، ترجمه دکتر ابوالفضل مشکینی و دکتر کیومرث حبیبی، تهران: مرکز مطالعاتی و تحقیقاتی شهرسازی و معماری.
21. ۲۱- مرکز مطالعات و برنامه ریزی شهر تهران. 1399. گزارش نشست تخصصی اجرای برنامه انتقال حق توسعه در شهر تهران.
22. ۲۲- مستاجران گورتانی، مسلم؛ برکاتی، سیده آیدا. 1398. واکاوی استفاده از سیستم‌های دیاگرید (سازمان‌های نوین) در ساختمان‌های بلندمرتبه با رویکرد معماری پارامتریک، نمونه پژوهش: ساختمان سوئیسری لندن، نشریه معماری‌شناسی، شماره 9، صص 48-39.
23. ۲۳- مطهر، رضا؛ دانشپور، سید عبدالهادی؛ شکوهی‌بیدهندی، محمدصالح. 1400. بررسی تطبیقی معیار‌های کرامت انسانی به عنوان یکی از ویژگی‌های شهر مطلوب اسلامی در محله های نوساز و قدیمی؛ (مورد پژوهشی: محله های حکیمیه و خیابان ایران شهر تهران)، نشریه پژوهش‌های معماری اسلامی، دوره 10، شماره 1، صص 100-79.
24. ۲۴- منعام، محمدرضا؛ ضرابیان، فرناز. 1386. بررسی اثرات کالبدی-فضایی بلندمرتبه‌سازی درشهر، نشریه شهرداری، شماره 82، صص 107-102.
25. ۲۵- میرمقتدایی، مهتا و حق شناس، ساناز. 1400. مروری بر بومی سازی سیاست توسعه مبتنی بر حمل و نقل همگانی در ایران، از نظریه تا عمل، فصلنامه علمی مهندسی ساختمان و علوم مسکن، دوره چهاردهم، شماره 25، صص 42-31.
26. ۲۶- نقی زاده، محمد. 1387. شهر و معماری اسلامی (تجلیات و عینیات)، اصفهان: انتشارات مانی.
27. Aminzadeh, Behnaz. 1998. The effects of high-rise buildings on the urban environment, faculty of environment, university of Tehran.
28. Appleyard, D. and Fishman, L. 1977. High rise buildings versus San Francisco: measuring visual and symbolic impacts. InD. Conway (Ed.), human response to tall buildings. Stroudsburg: Dowden, Hutchinson & Ross, pp. 101-112.
29. Araki, Mohsen. 2018. Jurisprudence of urban construction, Qom: Majma-olfekr Al-Islami
30. Azimi Aghdash, Mohamad. 2015. Rules of high-rise construction, Tehran: Noavar Press.
31. Azizi, Mohamad Mahdi. 1999. Evaluation of the physical-spatial effects of tower construction in Tehran: Farmanieh-Kamranieh neighborhoods, Journal of Honar-Ha-Ye-Ziba, No. 4&5, Page(s) 33-46.
32. Azizi, Mohammad Mahdi; Malek Mohammadnezhad, Saaram. 2007. Comparative study on high-rise and conventional residential complexes: the cases of Nour (Seoul) and Eskan complexes in Tehran, Journal of Honar-Ha-Ye-Ziba, No. 32, Page(s) 27-38.
33. Bahrainy, Hossein. 2014. Modernism, postmodernism, and after in urban design and planning, Tehran: university of Tehran Press.
34. Behzadfar, Mostafa; Alalhesabi, Mehran and Fathi, Somayeh. 2018. Identify and redefine the indicators of physical and social coherence of neighborhoods in high-rise residential complexes, Journal of urban management, No. 50, Page(s) 237-255.
35. Council on tall buildings and urban habitat. 1995. Structural systems for tall buildings. Committee 3, McGraw-Hill book company, New York, p. 283.
36. Farhoudi, Rahmat-al-llah; Mohammadi, Alireza. 2001. Effect of tall-buildings on urban land use case study: the city of Tehran (Zones of 1, 2, 3), Journal of geographical researchs, No. 41, Page(s) 71-82.
37. Ferdosi, Sajjad; Samiri, Tara; Tabasi, Iman. 2015. Environmental conscequences increasing density and height of buildings in cities, Journal of Haft Hesar environmental studies, No. 12, Page(s) 59-68.
38. GELB, P. 1977. High-rise impact on city and neighbourhood livability, In D. Conway (Ed.), human response to tall buildings. Stroudsburg: Dowden, Hutchinson & Ross, pp. 131-149.
39. Iravani, Javad et al. 2011. The culture of social relations in Islamic teachings, Mashhad: Razavi University of Islamic Scinces Press.
40. Javadi Amoli, Abdollah. 2015, Mafatih al-hayat, Qom: Asra Press.
41. Javadi Amoli, Abdollah. 2020, Islam and the environment, Qom: Asra Press.
42. Mirmoghtadaee, Mahta; Haghshenas, Sanaz. 2021. Localization of Transit-Oriented Development policy in Iran, from concept to reality, Journal of building engineering and housing science, Vol. 14, No. 25, Page(s) 31-42.
43. Mohammadzadeh Saghati, Shadi; Haghlesan, Mahmoud. 2016. View on role of a tall building in the realization of urban sustainable development, 1st International conference of civil architecture and urban planning elites, Tehran.
44. Monam, Mohammad Reza; Zarabian, Farnaz. 2007. Investigating the physical-spatial effects of high-rise construction in the city, Journal of municipalities, No. 82, Page(s) 102-107.
45. Mortada, Hisham. 2008. Traditional Islamic principles of built environment, translated by Abolfazl Meshkini and kyoumars Habibi, Tehran: Urban planning & Architecture Research Center of Iran Press.
46. Mostajeran Gourtani, Moslem; Barekati, Aida. 2019. Analyzing the use of diagrid systems in high-rise buildings with a parametric architecture approach, case study: Swiss RE building in London, Journal of architecture, No. 9, Page(s) 39-48.
47. Motahar Reza, Daneshpour, Seyed Abdolhadi, Shokouhibidhendi, Mohammad Saleh. 2022. A comparative study of human dignity criteria in the new and old neighborhoods of Hakimieh and Iran Street of Tehran, Journal of researches in Islamic architecture, Vol. 10, No. 1 Page(s) 79-100. [DOI:10.52547/jria.10.1.5]
48. Naghizadeh, Mohammad. 2008. Islamic city and architecture (manifestations and expressions), 1st editin, Isfahan: Mani Press.
49. Pirnia, Mohammad Karim. 2016. Familiarity with Iranian Islamic architecture, Tehran: Gholamhosien Memarian Press.
50. Raeisi, Mohammad Mannan. 2018. Architecture and urbanism in accordance with Islamic lifestyle, Qom: University of Qom Press.
51. Sadeghzadeh, Akbar. 1997. A critique on the idea of high-rise buildings in Iran, Journal of geography and urban Planning, No. 5, Page(s) 101-117.
52. Shamai, Ali; Jahani, Rahman. 2012. Investigating the effects of vertical development of the city on neighborhood identity (Case study: District 7 of Tehran), Journal of Iranian Islamic city studies, No. 6, Page(s) 73-82.
53. Shojai, Mohammad; Poladi, Peiman. 2019. Study of the Needs and Challenges of a High-Rise Process (Case Study: Chalus Town), Journal of geography and human relationships, Vol. 2, No. 1, Page(s) 132-149.
54. Tabataba'I, Mohammad Hossein. 2018. Social relations in Islam, translated by Mohammad Javad Hojjati Kermani, 5th edition, Qom: Boustane Ketab Press.
55. Tehran urban research and planning center. Report of the specialized meeting on the implementation of the transfer of development rights program in Tehran.
56. Oxford university official website. 2015. Oxford dictionaries (language matters). [Online] 2015. http://www.oxforddictionaries.com.
57. Wood, Antony. 2007. Sustainability: a new high-rise vernacular. The structural design of tall and special buildings 16; URL: http//www.interscience.wiley.com. [DOI:10.1002/tal.425]
58. Wood, Antony. 2010. New paradigms in high-raise design. Council on tall buildings and urban habitat journal (CTBUH review). Issue No.3, Chicago, USA, pp. 15-18.
59. Woodworth, A. Vernon ,Hastings, K. S. 2014. Massachusetts State Building Code 8th Edition. Charlestown : R. W. Sullivan, IncR. Inc., 2014. www.rwsullivan.com.
ارسال پیام به نویسنده مسئول
| بازنشر اطلاعات | |
 |
این مقاله تحت شرایط Creative Commons Attribution-NonCommercial 4.0 International License قابل بازنشر است. |
Journal of Researches in Islamic Architecture is licensed under a Creative Commons Attribution-ShareAlike 4.0 International License.
