دوره 5، شماره 2 - ( تابستان 96 1396 )
جلد 5 شماره 2 صفحات 129-108 |
برگشت به فهرست نسخه ها
Download citation:
BibTeX | RIS | EndNote | Medlars | ProCite | Reference Manager | RefWorks
Send citation to:
BibTeX | RIS | EndNote | Medlars | ProCite | Reference Manager | RefWorks
Send citation to:
Tokhmechian A, Gharehbaglou M, Nejad ebrahimi A. The Formation of Space by the Conceptual Link of Music-Math and Architecture: A Case Study of Jelokhan and Asemaneh of Sheikh Lotfollah Mosque in Isfahan. JRIA 2017; 5 (2) :108-129
URL: http://jria.iust.ac.ir/article-1-765-fa.html
URL: http://jria.iust.ac.ir/article-1-765-fa.html
تخمچیان علی، قره‌بگلو مینو، نژاد‌ابراهیمی احد. شکل‌گیری فضا در اثر پیوند مفهومی «موسیقی – ریاضی» و معماری
(مطالعه‌ی موردی: جلوخان و آسمانهِ گنبدخانهِ مسجدِ شیخ‌لطف‌الله اصفهان). پژوهش‌هاي معماري اسلامي. 1396; 5 (2) :108-129
چکیده: (8422 مشاهده)
قواعد و تناسبات در اعداد، هندسه و موسیقی، از دیرباز مورد توجه محققان بوده است. استخراج و تطبیق برخی از این قواعد، تناسبات و بررسی آن‌ها با معماری بناهای فاخر، از موضوعات پیچیده و همهِ‌جانبه‌ی درخور توجه می‌باشند. از این‌رو می‌توان در بررسی میان موسیقی و ریاضی، اقدام به تعریف معیارهایی مشخص نمود. معیارهایی که امکان تطبیق آن‌ها با معماری مورد سؤال و کنکاش است. هدف این نوشتار یافتن رابطه‌ی بین «موسیقی و ریاضیات»، «معماری و موسیقی» و «معماری و ریاضیات»، و تعیین مرزبندی و نقاط مشترک میان این علوم است تا از این طریق به الگویی هندسی در جلوخان مسجد شیخ‌لطف‌الله، و نمودِ این رابطه‌ها میان آسمانه‌ی گنبدخانهِ این مسجد با موسیقی دست یافت. برای تحقـــق هدف مذکور، روابط بین معمــــاری و موسیقـــی و معمـــاری و ریاضیــــات، جهت تطبیق در قالب یک مفهوم به عنوان موسیقــی – ریاضـــی، تحلیل شده که متغیرهایی نظیر تعادل، توازن و تقارن، تزئینات و تناسبات، احساس شنیداری، فلسفه‌ی اعداد، تناسبات عددی، هندسه‌ی ترسیمی و روابط عددی، از عوامل مؤثر در آن هستند. این تحقیق از نوع پژوهش‌های نظری می‌باشد که بخش مبانی نظری آن با روش تفسیری تاریخی انجام شده و در مطالعه‌ی موردی که بر معماریِ جلوخان و آسمانهِ‌ی گنبدخانهِ مسجدِ شیخ‌لطف‌الله، صورت می‌گیرد؛ از استدلال منطقی استفاده گردیده است. نتایج تحقیق نشان می‌دهد: اکثر نقاط هندسی جلوخان از نقاطِ شروع تا پایان، خطوط اصلی، خطوط تقارن‌ها، خطوط طاق‌ها، خطوط مقرنس‌ها و بسیاری از جزئیات جلوخانِ مسجد بر الگوی پیش‌فرض منطبق است. الگویی که با استفاده از تشابه دستگاه شورِ سُل، در مدولی تلفیقی از ریاضیات و موسیقی شکل گرفته است و هارمونی زیبای این دستگاه ایرانی در جلوخان مسجد و جداره‌های میدان نقش جهان نیز دیده می‌شود. همچنین هارمونی دستگاه شور در تزئیناتِ اوج‌گیرانهِ آسمانه مسجد نیز دیده می‌شود و این تزئینات هارمونیکِ، گواهی از زیرتر‌شدن نت‌های موسیقی و یا به‌عبارتی، بیشتر شدن فرکانس نت‌ها در دستگاه شور نیز می‌باشند.
واژه‌های کلیدی: آسمانه‌ی مسجد شیخ‌لطف‌الله، جلوخان مسجد شیخ‌لطف‌الله، موسیقی–ریاضی، معماری، میدان نقش جهان.
نوع مطالعه: پژوهشي |
موضوع مقاله:
مطالعات موضوعی در معماری و شهرسازی اسلامی (مانند ايده های فضائی- هندسی، نمادها، آرايه ها، احجام و غیره)
دریافت: 1396/7/5 | پذیرش: 1396/7/5 | انتشار: 1396/7/5
دریافت: 1396/7/5 | پذیرش: 1396/7/5 | انتشار: 1396/7/5
| بازنشر اطلاعات | |
 |
این مقاله تحت شرایط Creative Commons Attribution-NonCommercial 4.0 International License قابل بازنشر است. |
Journal of Researches in Islamic Architecture is licensed under a Creative Commons Attribution-ShareAlike 4.0 International License.
