اصالت معنایی در آثاری معمارانه همچون یادمان‌های شهیدان دفاع مقدس، علاوه بر پیوند تاریخی میان ادوار مختلف، منجر به زنده نگه داشتن یاد شهدای جنگ تحمیلی برای آیندگان نیز می‌شود و هویت و تاریخ و فرهنگ ایران را به نمایش می‌گذارد. بر این اساس، یادمان‌های شهدا دارای نشانه‌هایی حامل معنا هستند. هدف پژوهش تبیین نشانه‌های نهفته در یادمان‌های شهدا مبتنی بر اصالت معنایی آن‌ها در معماری ایرانی است. سؤال پژوهش این است که از منظر نشانه‌شناسی، اصالت معنا در معماری یادمان‌های شهدای دانشگاه امام حسین علیه‌اسلام و دانشگاه علوم تحقیقات پونک چگونه است؟ پژوهش حاضر از روش تحقیق روش نشانه‌شناسی تحلیلی با شیوۀ جمع‌آوری اطلاعات به‌شیوۀ کتابخانه‌ای از اسناد مطروحه استفاده کرده است و برای مدون نمودن تحلیل‌های انجام‌شده، کلیات و ساختار یادمان‌های یادمان شهدای گمنام در دانشگاه امام حسین علیه‌السلام و دانشگاه علوم تحقیقات پونک در پنج نظام محیطی، ساخت، دسترسی، کالبدی- عملکردی و منظر انجام گرفته است و مفاهیم نشانه‌های به‌کاررفته استخراج شدند. سپس با دسته‌بندی اولیه، مفاهیم نهفته در سطوح معنای صریح و ضمنی و نمادین بیان شدند. نتایج نشان داد که در یادمان‌های امام حسین علیه‌السلام و دانشگاه علوم تحقیقات پونک، نشانه‌شناسی و اصالت معنا در نظام‌ها و سطوح مطرح‌شده، مبتنی بر دیدگاه و فرهنگ و اعتقادات و باورهای معمار این دو یادمان بوده است تا ذات شهیدان و اصالت و پایداری آن‌ها در دفاع از میهن را از طریق عوامل ساختاری و کالبدی به هویت و فرهنگی ایرانی پیوند عمیق بزند و این پیوند و اسطوره بودن شهدای ایران زمین را همراه با وجه جاودانگی آن‌ها در نظام‌های نشانه‌شناسی، از دسترسی که ورود به یادمان است و سپس با ورود به منظر و محیط پیرامون و در انتها حجم اصلی یادمان و کالبدش نشان دهد. به‌طورکلی، معماری یادمان‌های بررسی‌شده مبتنی بر وجوه معمارانه که در کالبد و فرم ساختاری آن‌ها بر اساس اصول معماری ایرانی- اسلامی نهفته است، موجب پیوستار معانی ضمنی از طریق مؤلفه‌های عینی شده‌اند و ازاین‌رو، می‌توانند نمادی از جعبۀ سفید معمارانه‌ای باشند که از عرفان و معنویت و پیوستار عمیق میان این دو مهم حکایت می‌کنند.
