هویت اسلامی در محلات شهری به معنای داشتن گرایش و تعلق، به اجتماع محلهای است. محلات قدیمی، گرچه امروز به دلایلی نظیر فرسودگی زیرساخت‌ها و تغییر نیازهای شهری، ممکن است در پاسخگویی به برخی انتظارات کاربران فضا با ضعف‌هایی روبرو باشند، با این حال، از نظر برخی کیفیات همچنان حتی از محلات جدید جذاب‌تر به نظر می‌رسند. مقایسه نشان میدهد که محلات گذشته دارای ساختاری بسامان بوده و هویت اسلامی در محلات را تقویت میکرده است؛ اما محلات جدید ابتدا ساختار محله را با برجها و آپارتمانها که جمعیت را در آن ساکن کرده تعریف میکند. هدف پژوهش در دست اقدام شناسایی معیارهای موثر بر هویت اسلامی در محلات شهری با توجه به شرایط امروزه و همچنین ارزیابی و مقایسه تطبیقی محلات قدیمی و جدید نارمک و حکیمیه براساس این معیارها به منظور ارتقای هویت اسلامی میباشد. این پژوهش از نوع توسعهای بوده و روش آن تطبیقی است برای این منظور، با استناد و مروری بر ادبیات هویت، معیارهای آن تبیین و با استفاده از مطالب گردآوری شده، متغیرها مشخص و جهت سنجش هر یک از آنها، تعدادی گویه و سوال تدوین شد که ساختار پرسشنامه را تشکیل داده‌اند. در نهایت این پرسشنامه در دو محله به صورت تطبیقی سنجیده می‌شود. پرسشنامه دارای 47 سوال تخصصی جهت سنجش هویت اسلامی محلات شهری است که نمرهگذاری گویه‌ها براساس طیف لیکرت میباشد و دادههای حاصل با استفاده از آزمونT در نرم افزار SPSS مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفته شد. یافته های پژوهش نشان میدهد که تفاوت معیارهای خوانایی، تعاملات اجتماعی و فرهنگ در محلات حکیمیه و نارمک با ویژگیهای کالبدی و اجتماعی متفاوت معنادار و واقعی نیست و تفاوت معیارهای شناخت و آگاهی، حس تعلق، رضایتمندی، استقلال و آزادی، برازندگی محیطی، دین، تمدن، قلمرو و اتحاد در این محلات معنادار و واقعی میباشد به عبارت دیگر این معیارها در محلات با ویژگیهای کالبدی و اجتماعی گوناگون، متفاوت است. در نهایت مشخص شد با توجه به آنکه سطح معنادهی (sig) کمتر از 0.05 و حد بالا و پایین این دو محله با سطح اطمینان 95% منفی بوده، مشخص شد که میانگین امتیازات معیارهای هویت محلهای در محله قدیمی نارمک بیشتر از محله نوساز و جدید حکیمیه است.
