میراث و فضاهای باقیمانده از جنگ سعی در حفظ و انتقال این آثار به نسلهای بعدی را دارند. بزرگداشت جانباختگان و قربانیان جنگ، ستایش صلح و عبرت از آثار سوء جنگ از اهداف اصلی این موزهها میباشد. طراحی موزههای جنگ باتوجه به نوع نگرش به جنگ، هویت و فرهنگ هر جامعه متفاوت است. از اینرو یکی از اهداف این پژوهش نگاهی نو به بازیابی مفهوم و الگوی موزه جنگ و اثار آن در ایران با توجه به نوع نگاه به دفاعمقدس در جنگ عراق علیه ایران است. پژوهشهای مختلف قبلی نشان میدهد که تاثیر آموزههای دینی در جامعه نه تنها در شکلگیری هویت افراد حاضر در جنگ مؤثر بوده بلکه در کنش و نگرش بازدیدکنندگان نیز تاثیرگذار بوده است. در این راستا کوشش شده تا در پرتو ظرفیتهای بالقوه میراث فرهنگی جامعه از یک سو و حضور نوع جدیدی از بازدیدکنندگان مناطق جنگی (کاروانهای راهیان نور) از سوی دیگر، مفهوم بدیع "محور-موزه منطقه‌ای" تعریف شود تا آثار و میراث دوران دفاع مقدس برای بازدیدکنندگان با حرکت در برخی محورهای مهم منطقه جنگی جنوب کشور بازنمایی و شناخته شود. یکی از این محورها در خوزستان مسیر اهواز تا اروند است که حاوی برخی گره‌گاه ها و مقاط کانونی مهم و مسیرهای پر اتفاق و پر ماجرا در سالهای دفاع مقدس بوده است. شناخت و بازنمایی اتفاقات و میراث این مناطق بقدری پر ماجرا و رمزو راز است که جمع‌آوری و بازنمایی انها در مراکز موزههای مرسوم جنگ ممکن نمی‌شود. برای بازنمایی این اثار و اتفاقات، طی مسیر و بازدید محورها الزامی می‌شود. لذا ارایه الگوی مناسب این بازنمایی از ضرورتها و اهداف مهم مقاله حاضر است. در تعریف جدید "محور-موزه منطقه‌ای" سعی می‌شود از برخی مفاهیم ادبیات اصیل بصورت استعاری و تمثیلی برای بازنمایی مفاهیم آثار و میراث دفاع مقدس همچون تعالی و رشد، روح ایثار و رسیدن به قرب الهی استفاده شود که تلاشی دشوار و بحث‌انگیز است. برای تبلور ایده محور-موزه، بخشی از مسیر منطقه اهواز به اروند انتخاب شده است. سپس با منزل گذاری (سکانس‌بندی) مسیر مربوطه با توجه به ویژگیهای فضایی‌کالبدی و نیز توجه به رخدادهای جنگی مرتبط با قطعات و گره‌های مختلف واقع در مسیر، ارزشهای فضایی مسیر برای بازدیدکنندگان و گروه‌های راهیان نور بازنمایی و تشریح شود. مراحل بازنمایی اثار و وقایع دوران جنگ و دفاع مقدس در مسیر مورد مطالعه با گریز اجمالی و مختصر به استعاره‌های هفت اقلیم عشق عطار در سکانس‌های مختلف بیان شده‌اند تا ادراک فضایی محور-موزه اهواز تا اروند را در مقیاس منطقه‌ای تقویت کنند. سکانس‌بندی مسیر راهیان نور محور اهواز-اروند موضوع تکوین محور-موزههای دفاع مقدس را از مرحله ایده به مرحله پدیده نزدیک می‌سازد. این مدل متفاوت و بدیع‌تر از اشکال مرسوم و قالب‌بندی‌شده موزههای جنگ در دنیا و موزههای دفاع مقدس در ایران است. روش پژوهش مبتنی بر بازشناسی و توصیف و تحلیل فضایی سکانس‌های مختلف مسیر مورد مطالعه براساس ویژگی‌ها و مختصات هریک در کل منطقه میباشد. اسناد و مدارک مربوط به وقایع دوران جنگ مانند عکس ها، نقشه های هوایی، روایت های مستند رخدادها از جمله مواردی هستند که الگوی مدنظر را در نقاط کانونی سکانس‌های مختلف محور مورد مطالعه بازنمایی می‌کنند. توسعه و تکمیل این الگوی منطقه‌ای در مقیاس‌های عملیاتی‌تر مانند برنامه‌ریزی و طراحی‌شهری و مقیاس معماری مراحل بسط این مدل می تواند باشد.
