عشرتی پرستو، محمدکاظم نمازی، درنا عشرتی، سمیه فدائی‌نژاد،
دوره 4، شماره 2 - ( تابستان-95 1395 )
چکیده
معماری بومی محصول تعامل ساکنان بومی با طبیعت در گستره‌ی جغرافیایی است که به دستاورهای منحصر به فردی در تأمین نیازهای فیزیکی، روانی و ذهنی انسان‌ها منجرگردیده‌است. معماری بومی بندربوشهر نیز راهکارهای شایان توجهی در انطباق با ویژگی‌های خرداکوسیستم منطقه در پیوندهای فرهنگی چندلایه‌ی آن خطه ارائه نموده‌است که خوانش آن‌ها می‌تواند به ارائه‌ی ایده‌هایی جهت کاربست در معماری امروز بینجامد. یکی از این راهکارها چگونگی تأمین محرمیت در اقلیم گرم و مرطوب این بندر بوده است که تأمین آن در برخی فضاهای معماری امروز به ویژه مدارس دخترانه حائز اهمیت است. محرم‌سازی مدارس دخترانه به معنای ایجاد شرایطی است که دانش‌آموزان دختر بتوانند با آزادی بیشتری در مدرسه حضور داشته‌باشند. هدف مقاله‌ی حاضر زمینه‌سازی برای چگونگی محرم‌سازی مدارس در بندربوشهر با نظر به ضرورت‌های چهارگانه‌ی روانشناسانه، فرهنگی، مذهبی و آموزشی محرمیت مدارس می‌باشد. از این‌رو، این پرسش را طرح می‌سازد که محرمیت چگونه در معماری بومی بندربوشهر متجلی گردیده‌است؟ راهبرد اصلی برای پاسخگویی به این پرسش، راهبرد کیفی است و برای شکل‌دهی به چارچوب پژوهش رویکرد نظریه‌ی زمینه‌ای مورد استفاده قرار گرفته‌است؛ در جمع‌آوری اطلاعات از روش کتابخانه‌ای و مشاهده‌ی میدانی بهره برده‌شده و در تحلیل اطلاعات منتج از مطالعات از تحلیل کیفی بهره گرفته شده‌است. دستاوردهای این مقاله نشان می‌دهد که محرمیت در معماری بومی بندربوشهر در سه مقیاس خرد، میانی و کلان تأمین گردیده‌است: ایجاد محرمیت در مقیاس خرد به مجموعه عناصر و ترکیبات حجمی برمی‌گردد که در بعد حجم داخلی وخارجی متجلی گردیده‌است؛ محرمیت در مقیاس میانی، در گونه‌شناسی چیدمان پلانی بر اساس درون‌گرایی و برون‌گرایی قابل واکاوی است؛ مکان‌یابی بنا در محدوده‌ی شهر تاریخی، محرمیت در مقیاس کلان را تأمین می‌نموده‌است. دستاوردهای حاصل از این مقاله می‌تواند زمینه‌ای را برای ارائه راهکارها و کاربست آن در معماری مدارس دخترانه این شهر فراهم آورد.
