بی‌تردید همه‌ی فعالیت‌های انسان از جمله ساختن شهرها، باید در جهت فراهم آوردن محیط مناسب زندگی وی باشد. ساختار کالبدی شهرها و هر جزئی از آنها بایستی اصول و ارزش‌های معنوی و فرهنگی را به انسان متذکر گردد. اصول و ارزش‌ها باید به گونه‌ای سازماندهی شوند که همه‌ی نیازها و قوای انسان مورد توجه قرار گیرد. از منظر مضامین اسلامی، بستر اصلی برای شکوفا شدن قوا و نیازهای مادی و فرامادی برقراری ارتباطات چهارگانه انسان است. این پژوهش با هدف آسیب‌شناسی وضعیت نماسازی در معماری معاصر ایران، اصول فقهی و اخلاقی حاکم بر نمای ساختمان‌های مسکونی را شناسایی می‌کند؛ و با توجه به اصول شریعت اسلامی تبیین می‌نماید. مبانی و ریشه‌ی اصلی این موضوع و مباحث مربوط به آن را می‌توان در قرآن، روایات، و احادیث جستجو کرد. در این روند به منظور گردآوری داده‌ها از روش اسنادی و به منظور تحلیل داده‌های حاصل از متون دینی از روش‌های تحلیل محتوای کیفی و استدلال منطقی استفاده شده است. پس از استخراج اصول مرتبط با دو بخش فقهی و اخلاقی، نحوه‌ی نمودپذیری آن در نمای ساختمان‌های مسکونی بیان گردیده است. در نهایت به منظور آسیب‌شناسی وضعیت موجود و بیان تعارضات در نمای ساختمان‌های مسکونی در قیاس با آموزه‌های قرآن و احادیث، اصول بدست آمده بر اساس روابط چهارگانه انسان بررسی گردیده است. نتایج این پژوهش حکایت از آن دارد که نماهای مسکونی معاصر مخل در هر چهار نوع رابطه هستند و لذا بیش‌ترین تکرارپذیری در خصوص نوع رابطه تضعیف شده، مربوط به رابطه انسان با دیگران است. در نگاهی آسیب‌شناسانه به معماری نما چنین استنتاج می‌شود که برآیند آسیب‌های مختلف مطرح شده، علاوه بر تأثیر منفی بر نماهای شهری همه‌ی وجوه زندگی انسان را تهدید می‌کند.
