معماری سنتی اصطلاحی است که پس از دوران مدرنیزاسیون در ایران، مطرح و در صحبتهای بسیاری از معماران، کتب و مقالهها، به آن پرداخته شده و در دانشکدههای معماری مورد نقد و گفتگو واقع شده است. در ادامه و پس از وقوع انقلاب اسلامی و بسته شدن شرکتهای ساختمانیِ خارجی در ایران، بسیاری از شرکتهای بزرگِ معماری نیز تعطیل و یا نیمه‌فعال شدند. با بروز جنگ تحمیلی و تحریم اقتصادی، فعالیت‌های ساختمانی به شدت کاهش یافت و در طی هشت سال جنگ، اکثر فعالیت‌های ساختمانی در مقیاس خرد و کوچک انجام شد و کار‌های دولتی غالباً در جهت تکمیل پروژه‌های ساختمانیِ قبل از انقلاب بود. برخی از این معدود ساخت‌و‌سازها، منجر به تولید آثاری با سبک و سیاقِ سنتی شدند که شناسایی و تشریح آنها واجد اهمیت است و در دستور کار تحقیق پیش‌رو قرار دارد؛ زیرا که عجین با فرهنگ، تاریخ، و کیفیت متعالیِ معماریِ گذشته است و غنای معماری و هویت تحلیل رفته در آثار معماریِ امروز را میتوان در آنها جستجو کرد. اینکه چه سبک‌هایی و چه تعداد آثار بر اساس ایدئولوژی و شاخصههای این سبک‌ها در جهت تداوم و زنده نگه داشتنِ معماری غنی و سنتی ایرانی، در برهه جنگ هشت‌ساله وجود دارد؛ مجهول اصلی تحقیق و دستیابی به آنها، هدف آرمانی پژوهش است. در پژوهش حاضر، که با روش تفسیری-تاریخی و تدابیر تحلیلی-مقایسهای است؛ به معرفی سبک‌های معماری در این دوره تاریخی پرداخته میشود تا از میان آنها، مکاتبی که واجد شاخصههای معماری سنتی ایران هستند؛ استخراج گردند. گردآوری اطلاعات از طریق میدانی و اسنادی است که به شناسایی ساختمان‌هایی با کالبد سنتی، خواهد انجامید. نتایج تحقیق نشان میدهد که در برهه جنگ هشت‌ساله، آثاری از سه مکتب «معماری سنتگرایی»، «معماری مدرن متاخر»، و «معماری پست‌مدرن» در کشور ساخته شدند. در این بین، معماری مدرن متاخر فاقد شاخصههای سنتی در کالبد آثار ساخته شدهی خود است و در مقابل، دو سبک سنتگرایی و پست‌مدرن که بر اساس نظریه‌های معماریِ آنها، یازده ساختمان شاخص طراحی و اجرا شدند؛ دارای مولفههای معماری سنتی ایران خواهند بود. در انتها ویژگی‌های کالبدی هر یک مورد تجزیه و تحلیل قرار می‌گیرد.
