اصالت معنایی در آثاری معمارانه همچون یادمان‌های شهیدان دفاع مقدس، علاوه بر پیوند تاریخی میان ادوار مختلف، منجر به زنده‌نگه‌داشتن یاد شهدای جنگ تحمیلی برای آیندگان نیز می‌شود و نشانه‌ای از هویت و تاریخ و فرهنگ ایران را به نمایش می‌گذارد. براین اساس یادمان‌های شهدا دارای نشانه‌هایی حامل معنا هستند. هدف پژوهش تبیین نشانه‌های نهفته در یادمان‌های شهدا مبتنی بر اصالت معنایی آن‌ها در معماری ایرانی است. سوال پژوهش این است که از منظر نشانه‌شناسی اصالت معنا در معماری یادمان‌های شهدای دانشگاه امام حسین علیه اسلام و دانشگاه علوم تحقیقات پونک چگونه است؟. پژوهش حاضر از روش تحقیق روش نشانه‌شناسی تحلیلی با شیوه جمع‌آوری اطلاعات به شیوۀ کتابخانه‌ای از اسناد مطروحه استفاده کرده است و برای مدون نمودن تحلیل‌های انجام شده، کلیات و ساختار یادمان‌های یادمان شهدای گمنام در امام حسین علیه السلام و دانشگاه علوم تحقیقات پونک در پنج نظام(محیطی، ساخت، دسترسی، کالبدی- عملکردی و منظر) انجام گرفته است و مفاهیم نشانه‌های بکاررفته استخراج شد و سپس با دسته‌بندی اولیه، مفاهیم نهفته در سطوح معنای صریح، ضمنی و نمادین بیان شد. نتایج نشان داد که در یادمان‌های امام حسین علیه السلام و دانشگاه علوم تحقیقات پونک، نشانه‌شناسی و اصالت معنا در نظام‌ها و سطوح مطرح شده، مبتنی بردیدگاه، فرهنگ و اعتقادات و باورهای معمار این دو یادمان بوده است، تا ذات شهیدان و اصالت و پایداری آن‌ها در دفاع از میهن را از طریق عوامل ساختاری و کالبدی به هویت و فرهنگی ایرانی پیوند عمیق بزند و این پیوند و اسطوره بودن شهدای ایران زمین را همراه با وجه جاودانگی آن‌ها در نظام‌های نشانه‌شناسی از دسترسی که ورود به یادمان است و سپس با ورود به منظر و محیط پیرامون و در انتها حجم اصلی یادمان و کالبدش، نشان دهد. به طور کلی معماری یادمان‌های مورد بررسی مبتنی بر وجوه معمارانه که در کالبد و فرم ساختاری آن‌ها بر اساس اصول معماری ایرانی- اسلامی نهفته است، موجب پیوستار معانی ضمنی از طریق مولفه‌های عینی شده‌اند و ازاین‌رو نمادی از جعبه سفید معمارانه‌ای هستند که حکایت از عرفان و معنویت و پیوستار عمیق میان این دو مهم دارند.
