ویژه نامه معرفی مرکز تحقیقات فضایی دانشگاه علم و صنعت ایران

  طراحی، ساخت و پرتاب موفقیت آمیز یک ماهواره نشانگر رشد سطح تکنولوژی ملی و توان علمی یک کشور است. فناوری فضایی به عنوان ابزاری جهت گسترش رفاه، صلح، توسعه علمی- فرهنگی و پیشرفت اقتصادی در جوامع بشری مورد توجه قرار گرفته است. ملل مختلف جهان بر اساس ظرفیت، قابلیت­ها و تلاشی که از خود نشان داده­اند به نوعی از این فناوری بهره­برداری می­نمایند.

  امروزه کشورهای جهان بر اساس استفاده از فناوری­ها دارای تقسیم بندی بوده و هر کشوری که صاحب فناوری برتر است، ادعای قدرت برتری را دارد. ماهواره و زیر سیستم­های آن دارای پیچیدگی­هایی است که ناشی از محیط و شرایط فضا همچون خلاء، تشعشعات کیهانی، بی وزنی و تغییرات شدید حرارتی است. از طرف دیگر، هزینه ساخت و پرتاب ماهواره آنقدر قابل توجه است که طراح ماهواره جایی برای آزمایش ایده­ها و یا بروز خطا ندارد. به عبارت دیگر، به دلیل پیچیدگی، هزینه­بر بودن طراحی، ساخت و پرتاب ماهواره بای د تجهیزات و مکانیزم­هایی بر روی آن تعبیه گردد تا امکان خرابی و توقف ماموریت حداقل گردد.

  مهمترین دست ‌ آوردهای حاصل از انجام پروژه طراحی و ساخت یک ماهواره را می ‌ توان در موارد زیر خلاصه نمود:

  • دستیابی به تکنولوژی ساخت ماهواره

  • دستیابی به فناوری فضایی

  • توانایی سنجش از راه دور

  • برقراری ارتباط مخابراتی و انتقال داده

  در این راستا مرکز تحقیقات فضایی دانشگاه علم و صنعت ایران از ابتدای سال 1386 به منظور دستیابی به اهداف فوق با همکاری مجموعه­ای متشکل از اساتید و دانشجویان دکتری و کارشناسی ارشد دانشگاه آغاز به کار نموده است. این مرکز در سال 1390 در سی و دومین سالگرد انقلاب شکوهمند اسلامی ایران با افتخار اولین محصول فضایی خود به عنوان ماهواره ملی نوید علم و صنعت ( NAVID-ST SAT ) که توسط سربازان ولایت در سنگر علم و فناوری طراحی و ساخته شده است را به ملت بزرگ ایران تقدیم نمود . پرتاب موفقیت آمیز این ماهواره در14 بهمن 1390 نوید بخش آینده­ای روشن از فعالیت­های کشور در عرصه فضایی می­باشد بنحویکه با اتکا به تجربیات موفق این پروژه، دانشگاه علم و صنعت ایران افتخار دارد دومین محصول فضایی پیشرفته خود با عنوان ماهواره ملی ظفر علم و صنعت ZAFAR-ST SAT را در آینده ای نزدیک به اتمام خواهد رساند . ماهواره ملی ظفر علم و صنعت، یک ماهواره با سطح فناوری بالا و پیشرفته و کاملاً عملیاتی با قابلیت عکس برداری به صورت رنگی با قدرت تفکیک بهتر از 80 متر و ارسال و دریافت پیام بین کاربران است.

  مدار این ماهواره دایروی با ارتفاع 500 کیلومترو زاویه انحراف مداری آن 55 درجه می‌باشد. جرم آن حداکثر 100 کیلوگرم و پایدار سازی آن از نوع سه‌محوره و طول عمر مداری آن بیش از 5/1 سال است که در مقایسه با ماموریت سیستم ماهواره نوید علم و صنعت بیش از 9 برابر ارتقاء یافته است. این مطلب ارتقاء سطح فناوری در طراحی و ساخت تجهیزات الکترونیکی و مکانیکی ماهواره را ایجاب نموده است. جدول (1) مقایسه­ای بین قابلیتهای ماهواره ملی نوید و ظفر علم و صنعت را ارائه می­نماید.

جدول1: مقایسه قابلیت­های ماهواره­های ملی نوید و ظفر علم و صنعت

پروژه	ماهواره نوید علم و صنعت	ماهواره ظفر علم و صنعت	ملاحظات(درصد پیشرفت)
نوع مدار	بیضوی	دایروی	100% ارتقاء سطح فناوری
ارتفاع	km 250 تا km 375	km 500	50% تغییر ارتفاع
زاویه انحراف مداری	55	55	-
ابعاد	50*50*50 cm 3	3 cm 63*63*80	81/3 برابر افزایش حجم
طول عمر مداری	2 ماه	5/1 سال	9 برابر افزایش طول عمر
دوربین	حداقل m 400	بهتر از m 80	5 برابر قدرت تفکیک بیشتر
طیف نوری	نور مرئی	رنگی(قرمز، سبز،   نزدیک زیر قرمز)	3 برابر بیشتر
تعیین موقعیت	رنجینگ	رنجینگ	-
اندازه کادر دوربین رنگی	-	km 80 * km 80	100% ارتقاء سطح فناوری
پایدارسازی	چرخان	سه محوره	100% پیشرفت   (ارتقاء سطح فناوری)
دقت کنترل	3	1	300% پیشرفت   (ارتقاء سطح فناوری)
تعیین وضعیت	5 / 1	بهتر از 1	50% افزایش دقت
نرخ ارسال تله‌متری	Kbit/sec 8/2	Kbit/sec 4/38	71/13 برابر (ارتقاء سطح فناوری)
نرخ ارسال تله‌کامند	Kbit/sec 2/1	Kbit/sec 6/9	8 برابر
تصویر	Kbit/sec 4/38	Kbit/sec 600	625/15 برابر افزایش نرخ ارسال   (ارتقاء سطح فناوری)
توان تولیدی	w 9	w 48	3/5 برابر افزایش   (ارتقاء سطح فناوری)

 

  به فضل الهی ، در آینده نزدیک نمونه پروازی ماهواره ظفر علم و صنعت به پرتابگر تحویل خواهد شد. در این راستا با توجه به تجربیات بسیار ارزشمند حاصل از طراحی و ساخت نمونه های مهندسی، کیفی و فضایی ماهواره های نوید و ظفر علم و صنعت، این مرکز آمادگی دارد تا ضمن ورود به عرصه های پیشرفته تر فضایی، محصولات خود را که امروز از سابقه فضایی برخوردارند، در اختیار دیگر سازمان­ها قرار دهد.

  شایان توجه است که جناب آقای دکتر حسین بلندی، عضو هیات علمی و دانشیار دانشکده مهندسی برق دانشگاه علم و صنعت ایران، مدیریت مرکز و پروژه های ملی نوید علم و صنعت و ظفر علم و صنعت را بعهده دارند.

  مرکز تحقیقات فضایی دانشگاه علم و صنعت ایران با طراحی، ساخت و بهره برداری از ماهواره نوید علم و صنعت درسال 1390 و طراحی و ساخت ماهواره ظفر علم و صنعت و با بهره گیری از تعالیم مقتدای خود حرکت در مسیر تعالی علمی و فناوری را برگزیده و در پرتو عنایت ویژه حضرت ولی عصر (عج) و در جهت تحقق آرمانهای نظام مقدس جمهوری اسلامی ایران و برافراشتن پرچم عزت و سربلندی ملت شریف ایران اسلامی تلاش می نماید.