مسعود الهی، دانشجوی دوره دکتری دانشکده مهندسی معماری و شهرسازی، شنبه پانزدهم مهرماه سال 96 ، از رساله خود با عنوان «مطالعه تطبیقی تغییرات پیکربندی فضایی و تاثیر آن بر ناهمسانی اجتماعی – اقتصادی ساکنان شهر قم حد فاصل (1375-1385)» دفاع خواهد نمود.
چکیده این رساله که راهنمایی آن را دکتر سید عبدالهادی دانشپور و دکتر مصطفی عباس زادگان بر عهده دارند به شرح زیر می باشد.
گفتنی است این دفاعیه در سالن جلسات گروه معماری و شهرسازی و راس ساعت 8 صبح برگزار خواهد شد.
چکیده:
پایش ویژگی‌های پویای فرم شهر و تغییرات حاصل از سازماندهیمجدد فرم، از موضوعات کلیدی مورد علاقه پژوهشگران مطالعات شهری بوده است.از این مطالعات می‌توان به بررسی ارتباط میان تغییرات ویژگی‌های یکربندی فضایی و تاثیرات آن بر تغییرات ویژگی‌های سایر لایه‌های تشکیل دهنده فرم شهر اشاره داشت.
این رساله سعی دارد تا با بهره‌گیری از رویکرد ترکیبی فضایی-اجتماعی، ضمن معرفی مدل‌های مفهومی مورد استفاده در پایش پیکربندی فضایی، به بررسی تغییر مولفه‌های پیکربندی فضایی و تاثیرات آن برپراکنش مولفه‌های اجتماعی-اقتصادی ساکنان در فضای نمونه بپردازد.بررسی مطالعات فضایی-اجتماعی فرم شهری بیانگر این مطلب است که در غالب مطالعات گذشته این دو نوع نگاه به فرم شهر، در زمینه بازنمایی ویژگی‌های ریخت‌شناسی فضایی و فرآیندهای پویای اقتصادی-اجتماعی فرم، به صورت مجزا از یکدیگر مورد استفاده قرار داده شده‌اند و در خلال دو دهه اخیر شاهد گسترش مطالعات ترکیبی و چند لایه ویژگی‌های فرم شهر هستیم.
این پژوهش با بررسی روش‌های تحلیلی مورد استفاده در بررسی پیکربندی فضایی در دوره معاصر و معرفی کاربردها، مزایا و معایب این روش‌ها،از روش تحلیل چیدمان فضادر بازنمایی ویژگی‌های هندسی پیکربندی فضایی استفاده نموده است. همچنین از روش تحلیل عاملی در ساخت شاخص ترکیبی ویژگی‌های اجتماعی-اقتصادی ساکنان در نمونه مطالعه و از تحلیل‌های همبستگی دو متغیره و رگرسیون به عنوان ابزار تحلیل رابطه میان شاخص‌های پیکربندی فضایی و ویژگی‌های اجتماعی-اقتصادی ساکنان بهره می‌گیرد.
نتایج حاصل از این رساله بیانگر وجود رابطه همبستگی معنادار میان شاخص عدم مشابهت هم‌پیوندی فضایی و شاخص ناهمسانی اجتماعی-اقتصادی ساکنان شهر قم در بازه مورد بررسی (1375-1385) می‌باشد. بیشترین مقدار رابطه همبستگی در مناطق دو و چهار و کمترین میزان آن مربوط به منطقه یک شهر قم در دوره مطالعه می‌باشد. بررسی امکان پیش‌یابی تغییرات شاخص ناهمسانی اجتماعی-اقتصادی از طریق پایش شاخص عدم مشابهت هم‌پیوندی فضایی نشان می‌دهد که علی رغم وجود و اثبات تاثیرپذیری شاخص‌های اجتماعی-اقتصادی از تغییرات شاخص‌های پیکربندی فضایی فرم شهری در سطح 35 درصد، این رابطه چندان دقیق و مستحکم نیست و پیش‌یابی تغییرات شاخص‌های اجتماعی-اقتصادی منوط به توجه همزمان شهرسازان به سایر شاخص‌های موثر بر تغییرات ویژگی‌های اجتماعی-اقتصادی ساکنان می‌باشد.
کلمات کلیدی: فرم شهر، پیکربندی فضایی،ناهمسانی اجتماعی-اقتصادی، چیدمان فضا، تحلیل عاملی،قم.
