حلقه شجاعت

  روان شناسان از مدت ها پیش پی برده بودند که بومیان آمریکایی بدون بهره گیری از اصول تربیتی مدرن و امروزی، فرزندانی شجاع، با اعتماد به نفس و سختکوش پرورش می دهند که در همه ارکان زندگی خود موفق هستند. آنها پس از بررسی های متعدد دریافتند که این شیوه فرزند پروری ریشه در نماد حلقه شجاعت (یکی از مفاهیم مطرح شده در فرهنگ سرخپوستی) دارد. این حلقه از چهار بخش مختلف با رنگ های متفاوت تشکیل شده و هر بخش آن سمبل یکی از مؤلفه های اصلی شجاعت (یعنی تعلق، مهارت، استقلال و سخاوت) است. پژوهش های اخیر نشان داده اند که این خصوصیات با مؤلفه های مطرح شده توسط روان شناسان مثبت گرا شباهت زیادی دارند. به علاوه انسان هایی که این صفات و ویژگیهای مطلوب شخصیتی را در خود پرورش داده و به میزان بالایی از آن بهره مند هستند در تحصیل و کار خود موفق تر بوده و از زندگی خود رضایت خاطر بیشتری دارند.

  روان شناسان و متخصصان بر اساس این مفهوم، برنامه های آموزشی و شغلی را طراحی کرده اند که هدف آنها پرورش و رشد این ویژگی ها در افراد و کمک به پیشرفت شغلی آنهاست. با توجه به رشد روزافزون جمعیت، تخصصی شدن مشاغل، نیاز به کسب مهارت های پیچیده و داشتن اطلاعات و دانش کافی در حوزه های خاص، پیدا کردن شغلی که بتواند اغلب نیازهای مادی و روانی فرد را تامین نماید، اگر غییرممکن نباشد، کار بسیار دشواری است. متاسفانه در این شرایط افراد به جای رقابت سالم، به یکدیگر ضربه زده و برای تصاحب رتبه های شغلی بالا بسیاری از ارزش های اخلاقی را زیر پا می گذارند. نتایج یک مطالعه اخیر بین 1400 کارمند نشان داده است که تنها حدود 25 درصد آنها از کار خود لذت می برند و 8 درصد آنها از محیط کار خود راضی هستند. دایره شجاعت به مثابه یک حلقه اساسی از زنجیره ای است که می تواند این آمار و ارقام را بهبود بخشیده و رضایت کارکنان از محیط کارشان را افزایش دهد.

  در ادامه به این می پردازیم که چگونه چهار مؤلفه تشکیل دهنده حلقه شجاعت به یافتن شغل مناسب و ایجاد یک محیط کاری مطلوب کمک می کنند.

  1-تعلق پذیری

  انسان هایی که حس تعلق پذیری بالایی دارند، به دیگران مهر می ورزند و روابط دوستانه ای با آنها برقرار می کنند. این حس به واسطه وجود یک رابطه صمیمانه و ایمن بین کودک و والدین در سال های اول زندگی ایجاد شده و سپس به دیگر روابط زندگی فرد تعمیم می یابد. متاسفانه امروزه بنیان ویژگی تعلق پذیری در محل کار بسیار سست و لرزان است. افراد جوان و بی تجربه در همان بدو امر خواهان یک شغل ثابت با درآمد بالا و ارزش اجتماعی مطلوب هستند. با توجه به تعداد بی شمار فارغ التحصیلان دانشگاه ها و کاهش فرصت های شغلی، حس نوع دوستی در محیط های کاری جای خود را به حسادت داده است و بسیاری از همکاران قدیمی از ایجاد یک رابطه دوستانه با یکدیگر اجتناب می کنند. از طرف دیگر در چنین محیط خصمانه ای بسیاری از نیازهای اساسی کارکنان، مانند نیاز به داشتن هدف، تعلق پذیری، خود شکوفایی و بهره مندی از یک شبکه حمایت اجتماعی ارضا نمی شود که این امر نیز به نوبه خود بر عدم رضایت شغلی کارکنان افزوده و در نهایت سبب کاهش بهره وری می گردد. پژوهش ها نشان داده اند کارکنانی که حس تعلق پذیری بالایی دارند، در محیط کار شادمان تر بوده و روابط مثبت و سازنده ای با کارفرمایان و دیگر همکاران خود برقرار می کنند. بدیهی است که این کار احتمال ابقا یا ارتقای شغلی آنها را افزایش می دهد.

  افرادی که نسبت به محیط کار خود حس تعلق پذیری بالایی داشته و با همکاران و کارفرمایان خود ارتباط مناسبی برقرار می کنند، اصول اخلاقی را بیشتر مورد توجه قرار می دهند. این کار سبب کاهش زمان های تلف شده و افزایش تولید شده و باعث گسترش روحیه همکاری بین کارکنان می شود

  2-مهارت

  یکی از مهمترین راه های پرورش احساس شایستگی و کفایت مواجه شدن با موقعیت هایی است که فرد در آنها احساس تسلط می کند.

  به جوانان توصیه می شود که به دقت نحوه عملکرد افراد با تجربه را مورد مشاهده قرار داده و چگونگی انجام کار را از آنها بیاموزند. افرادی که این نیاز در آنها ارضا شده، به دلیل داشتن اعتماد به نفس بالا از شکست نمی هراسند، آنها هر فرصت شغلی را یک تجربه تازه می دانند و از آن استقبال می کنند. آنها می کوشند از طریق یادگیری مداوم اطلاعاتشان را در زمینه شغلی خود افزایش داده و بدین منظور از کلاس ها و کارگاه های آزاد نیز بهره می گیرند. از نظر این افراد شکست مقدمه پیروزی محسوب شده و به همین دلیل خود و دیگران را به خاطر عملکرد نامطلوب سرزنش نمی کنند. آنها می دانند که امکان یافتن شغلی عالی بدون داشتن تجربه و مهارت، کار بس دشواری است و می کوشند در آغاز، از طریق انجام کارهای ساده تر مهارت و تخصص های لازم را کسب کنند. این افراد به خوبی از مزایای داشتن یک همکار ماهر آگاهند و در زمان انتخاب همکار به این نکته توجه می کنند. آنها به جای رقابت کورکورانه با افراد با تجربه، سعی می کنند تا آنجا که مقدور ایت فنون کار را از آنان بیاموزند و بر تسلط و مهارت خود بیفزایند. امروزه داشتن مهارت های حرفه ای خاص، امتیاز بزرگی محسوب شده و سبب تسهیل تقسیمات کاری و افزایش بازده می گردد.

  3-استقلال

  بی نظیر و یکتا بودن هر فرد منجر به شکل گیری مؤلفه سوم مطرح شده در حلقه شجاعت، یعنی استقلال می شود. بسیاری از افراد احساس می کنند که دیگران در محل کار آنها را فریب داده، بی جهت به آنها دستور می دهند و یا حتی از آنها بهره کشی می کنند. متاسفانه این افراد نمی دانند که وابستگی و انفعال خودشان سبب می شود با دیگران اینگونه با آنها برخورد کنند. افراد مستقل محیط هایی را برای کار کردن انتخاب می کنند که در آنها به تفاوت های فردی انسان ها بها داده می شود و از کار کردن در محیط هایی که تنها به تولید اهمیت داده و از همه کارمندان خود انتظارات یکسانی دارند می پرهیزند. همچنین این افراد محیط های کاری را که انعطاف پذیرتر بوده و کارکنان خود را به مستقل، خلاق و مولد بودن ترغیب می کنند، ترجیح می دهند. نتایج پژوهش های متعدد نشان داده است هنگامی که در محیط کار به استقلال افراد احترام گذاشته می شود، آنها صفت های شخصیتی مثبتی را در خود پرورش داده، به رقابت سازنده با همکاران خود می پردازند و نسبت به شغل خود احساس تعهد می کنند. افراد مستقل هنگام گذراندن دوره کارآموزی در مورد وظایف محوله، خود تصمیم گرفته و می کوشند تا آنجا که می توانند خود مشکلات شغلی شان را حل کنند. به علاوه این افراد بسیار مسئولیت پذیر هستند. آنها از کارفرمایان موفق خود الگوبرداری کرده، ارزش های شغلی را درونی ساخته و از همکاران خود می خواهند به آنها بازخورد دهند. چنین شیوه رفتاری شانس استخدام شدن پس از دوره کارآموزی را افزایش می دهد.

  4-سخاوت

  سرانجام حلقه شجاعت به وسیله ویژگی سخاوت تکمیل می گردد. هدف اصلی بومیان امریکایی در این بخش آموزش اهمیت بخشنده بودن و خودخواه نبودن است. زمانی که فردی به همنوع خود یاری می رساند، احساس ارزشمندی می کند، زیرا توانسته است تاثیر مثبتی بر زندگی یک انسان بگذارد.

  افرادی که بخشنده هستند، هنگام نیاز به همکاران خود کمک می کنند و برای بهبود شرایط کاری ارزش قائلند. آنها به منافع گروه بیش از منافع خود اهمیت می دهند و برای رسیدن به تفاهم با همکاران از خواسته های فردی خود چشم پوشی می کنند. بالعکس افرادی که این ویژگی در آنها رشد نیافته به نیازهای همکاران خود بی توجه هستند، عملکرد مطلوب شغلی برایشان اهمیت ندارد و در انجام وظایف خود دقت نمی کنند. این رفتارها سبب کاهش بازده شغلی آنان شده و احتمال توبیخشان را افزایش می دهد.

  جای تردید نیست که هر قدر روابط مثبت و سازنده تری میان کارکنان برقرار باشد، میزان رفتارهای سخاوتمندانه آنها نیز بیشتر می شود. از طرف دیگر بروز رفتارهای سخاوتمندانه نیز سبب بهتر شدن روابط و افزایش کارایی کارکنان می گردد.

  نتیجه گیری:

  حلقه شجاعت یک دایره پیوسته است. بنابراین نه نقطه آغاز و نه نقطه پایانی دارد. ممکن است چهار مؤلفه تشکیل دهنده این حلقه در یک بخش از زندگی فرد، مانند زندگی خانوادگی با هم تعامل داشته و سپس به دیگر بخش های زندگی او، مانند محیط کار تسری یابند. در بیشتر موقعیت های شغلی، مؤلفه تعلق پذیری مهمترین نقش را در ایجاد محیط کاری مطلوب ایفا می کند. افرادی که نسبت به محیط کار خود حس تعلق پذیری بالایی داشته و با همکاران و کارفرمایان خود ارتباط مناسبی برقرار می کنند، اصول اخلاقی را بیشتر مورد توجه قرار می دهند. این کار سبب کاهش زمان های تلف شده، جلوگیری از انتقال های بی مورد و افزایش تولید شده و باعث گسترش روحیه همکاری بین کارکنان می شود.

انتخاب مقاله:زهره قربانی

کارشناس ارشد مشاوره